Özet:

Abstracten Balkan coğrafyası, Türkiye Cumhuriyeti Devleti için daima önemli bir yer teşkil etmiştir. Geçiş yolları üzerinde bulunan Balkan toprakları, tarih boyunca birçok medeniyetin doğumundan yıkımına değin önemli bir süreci uhdesinde barındırmış, oldukça küçük bir coğrafyayı nitelemesine karşın; ismi, tarihin her döneminde çatışmalar, savaşlar ve göçler ile anılmıştır. Balkanlar, günümüzdeki yapısı itibariyle, Sırbistan, Karadağ, Bosna-Hersek, Hırvatistan, Slovenya, Arnavutluk, Makedonya, Kosova, Bulgaristan, Romanya, Yunanistan ve Trakya'yı içine alan bir bölgedir. Günümüzde; Slovenya hariç, eski Yugoslavya’nın küllerinden doğan ve Arnavutluk coğrafyasını da içerisine alan kurgu, Batı Balkanlar (eski Yugoslavya sınırları) şeklinde tasnif edilmekte ve anılmaktadır. Ayrıca; Balkanlar, Osmanlı İmparatorluğu’nun yayılma alanı içerisinde yer alarak, yaklaşık 550 yıl hükümranlığını sürdürdüğü, coğrafi ve stratejik önemi haiz bir bölgedir. İslam dininin Batı ucu olarak kabul edilen eski Yugoslavya toprakları, İslamiyet ile Hristiyanlık arasındaki sınırın ince ve naif çizgileri ile çerçevelendiği başat noktadır. Balkanlar ile mevcut olan tarihi bağımız, bölgede sayıları hiç de azımsanamayacak oranlarda mevcut olan Türk ve Müslüman nüfus yaratır iken, farklı dönem ve zaman dilimlerinde yaşanan göçler nedeniyle de Türkiye sınırları içerisinde yaşayan Balkan kökenli nüfusun hareketini de hazırlamıştır. Nüfus hareketi Türkiye’nin bölge politikalarını belirleyen önemli unsurlarından birini oluşturmaktadır. Ayrıca; Balkanların sahip olduğu coğrafi ve stratejik konumu, Türkiye’nin bölge politikalarını belirleyen bir diğer önemli unsurdur. Yüzünü Batı’ya çevirmiş bir Türkiye için Balkanlar, Türkiye’nin Avrupa’ya açılan önemli bir kapısıdır. Ülke topraklarının %5’lik kısmının Balkanlar olarak adlandırılması, sahip olunan ortak sınırlar, süregelen ortak tarihi geçmiş ve bölgede bulunan önemli orandaki Türk ve Müslüman nüfus, ayrıca; boğazların güvenliği başta olmak üzere Balkanlar ile Türkiye için önem arz eden ve tabi olarak ortak politikalar izlenmesini gerektiren ilişkiler içerisinde olunmasını sağlamıştır. Osmanlı’nın Balkanları fethinden sonra bölgede Türk kültürünün de etkin hale gelmesi ve Türkçe’nin halk diline yerleşmesi, bu bölgede yaşayan halkların ortak ve melez bir kültüre sahip olmalarını sağlamıştır. Zaman içerisinde İslamiyet’in de yaygınlaşmasıyla Müslüman ve Türk kavramları ortak bir durumu ifade eder hale gelmiştir. Yani “Müslümanlar” ile kastedilen “Türkler” veya “Türkler” ile kastedilen “Müslümanlar” olmuştur. Bu sebeple, Balkanlarda varolan ve olabilecek her türlü değişim, gelişim veya farklılaşım, Türkiye’yi de etkileyebilme özelliğine sahiptir. Her toplum kendine has bir kültüre sahiptir ve bu kültür yapısıyla kendini diğer toplumlardan farklı kılar. Bir toplumun kültürel yapısı ve değerleri, o toplumun günlük yaşamını şekillendiren bir olgudur. Bu araştırma ile Türk ve Balkan kültürünü incelemek ve kültürlerarası benzerlikler ile farklılıkları açıklamak amaçlanmaktadır. Çalışmanın temel iddiası; Balkan Savaşları ile Türk ve Balkan toplumlarının, kültür kavrayışları arasında bir ilişki olabileceği savıdır. Yüzyıllardır süregelen, tarihî sosyal, siyasal, ekonomik, kültürel etkileşim halindeki kültürlerin, tarihin farklılaşan, siyasi ve toplumsal değişimleri itibariyle, Türk ve Balkan kültürlerinin farklı etnik tabiata sahip olmalarına rağmen, kültürel izlerin günümüze değin devam ediyor olması savından hareket ile kültürlerarası iletişimin günümüze değin olağanca kuvveti ile devam ediyor olmasıdır. Bu çalışma, Balkan Savaşları’ndan günümüze Batı Balkanları ‘’Kültürlerarası İletişim’’ kavram ve kuramı çerçevesinde analiz etmeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler: