Özet:

Bu çalışmanın amacı, ortaokul 8. sınıfa devam eden öğrencilerin Türkçe ders kitaplarına ilişkin metaforik algılarını belirlemektir. Nitel araştırma yöntemine göre tasarlanan bu çalışma fenomonoloji desenine göre düzenlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu  Van merkeze bağlı 3 farklı ortaokulda 8. sınıfta öğrenim gören 120 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma verilerini toplamak amacıyla öğrencilerin metaforlarını yazabilmeleri ve kendilerini açıkça ifade edebilmeleri için bir form geliştirilmiştir. Bu form, “Türkçe ders kitapları ……. gibidir/benzer, çünkü ……..” şeklinde bir cümleyle oluşturulmuştur. Öğrencilerden Türkçe ders kitaplarını neye benzettiklerini ve bunun nedenini açık bir biçimde ifade etmeleri beklenmiştir. Araştırmanın verileri nitel veri çözümleme tekniklerinden içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre çalışmaya katılan öğrenciler 82 farklı metafor üretmişlerdir. Bu metaforlardansık karşılaşılanı hayat, arkadaş, kütüphane, öğretmen ve ampül metaforlarıdır. Bu metaforlar anlamlarından hareketle 11 farklı kategori altında toplanmıştır. Bu kategoriler; bilgi kaynağı, gereksiz-özensiz, hayat-yaşam, eğitici-yardımcı, vasıta (hedefe ulaştıran), zenginlik-çeşitlilik, gizem, sonsuzluk, aydınlanma, yenilik-verimlilik ve mutluluk-saflık kategorileridir.

Anahtar Kelimeler: