Özet:

Çağdaş sanat; geleneksel sanat anlayışından farklı olarak sınırlandırmalar içerisinde kalmadan varlığını sürdürmektedir. Bu durum çeşitli başlıklar alarak şekillenmiştir. Yerleştirme sanatı, Video sanatı, Performans sanatı ve Arazi sanatı gibi. 1950 ‘li yıllarda ortaya çıkan performans sanatı izleyicilerin önünde icra edilmektedir. Performans sözcüğü “gösterme” ,”tanımlama” anlamında kullanılmaktadır. Performans sanatı metine bağlı değildir, bağımsızdır. Bir başka ifade ile Performans sanatı ,yalnızca bir an için var olmaktadır. Bu nedenle izleyici performans sonrası izlenimlerini yalnızca belleğinde yaşatmaktadır. Performans sanatçıları için mekanın önemi yoktur. Kapalı veya açık her türlü mekanı kullanan sanatçılar o an doğaçlama olarak veya önceden kurgulayarak performanslarını ortaya koyabilmektedir. Toplumda kalıplaşmış normları reddeden, izleyiciyi de aktif bir şekilde olaya dahil eden temelinde Dadaist, Sürrealist ve Bauhaus gibi akımlara dayanan performans sanatı bugün birçok sanatçı tarafından kullanılmaktadır. Günümüz sanat anlayışı ile birlikte örnekleri katlanarak artan ve bu anlamda bir ifade dili oluşturan sanatçıların asıl amacı toplumda yerleşmiş kuralları reddetmektir. Ayrıca performans sırasında kullanılan her şey gerçeğin kendisidir. Dünya ‘da birçok örnekleri bulunan performans sanatının Türkiye’de ilk akla gelen isimlerden birisi ise Şükran Moral ‘dır. Moral’ın performansları sırasında seçtiği mekanlarda , performansları kadar sıra dışıdır. Sanatçı mekan olarak genellikle akıl hastanesi, genelev, hamam gibi yerleri seçmektedir. Bugün sanatçının gerçekleştirdiği sıra dışı performanslar yalnızca ülkemizde değil tüm dünya’ da ilgiyle takip edilmektedir. Moral çalışmalarında genellikle kadının toplum içindeki yerini ve alt kültürde yer alanların karşılaştığı şiddeti ortaya koymaktadır. Bu araştırma ile birlikte Şükran Moral’ın sergilediği sanat anlayışı ve ortaya koyduğu çalışmaların metaforik anlamları tarihsel süreç içerisinde performans sanatı ile birlikte ele alınmaya çalışılmıştır. Araştırmanın amacı doğrultusunda öncelikle sanatçı ve yapıtları hakkında literatür taraması yapılmıştır. Ardından sanatçının yapıtlarının arkasında yatan metaforları çözümleyebilmek için görüşme soruları hazırlanmıştır. Sanatçıya yöneltilen sorular doğrultusunda elde edinilen bilgiler , sanatçıya yöneltilen sorular ve cevaplar ile çalışma desteklenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: