Abstract:

Halk bilimi malzemesinin nerede ve ne zaman ortaya çıktığından ziyade, o kültür içinde üstlendiği görevi araştırmaya değer olarak gören işlevsel teori, halk bilimi çalışmalarında yaygın olarak kullanılan teorilerden birisidir. İşlevselci teorisyenlerin çalışmalarında dikkat çeken en önemli nokta, işlev ile fayda arasında kurulan ilişkidir. Diğer bir ifadeyle, bir toplumsal pratik ya da kurumun işlevinden kasıt, o pratik ya da kurumun topluma sağladığı yararın çözümlenmesidir. Oysaki işlev, topluma sadece fayda sağlayan bir anlam taşımamaktadır. Toplumdaki uyumu ve bütünlüğü azaltan ya da bozan, işlevselci teorisyenler tarafından “bozuk işlev” olarak adlandırılan işlevler de söz konusudur. Ancak halk bilimi malzemesiyle araştırmacı arasında kurulan duygusal bağ, bozuk işlevleri gündeme getirmeye engel olmaktadır. Makalede, yapısal işlevselcilerin folklorun bozuk işlevi hakkında verdikleri bazı temel bilgilere dayanarak, Türk halk mutfağının birey ve toplumun sağlıklı beslenme alışkanlıklarını pekiştirici tarzda üstlendiği olumlu işlevlerinin yanı sıra sağlığa zarar veren olumsuz etkileri konusunda tespit ve değerlendirmelerde bulunulmuştur. Bu çerçevede, zengin bir yemek kültürüne sahip Türk mutfağının beğenilerek yenilen yemeklerinin birtakım bozuk işlevleri de olduğu görülmüş ve bazı çözüm önerileri sunulmuştur. Halk bilimi ürünlerine nesnel bir mercekle yaklaşmayı gerektiren bu tür yapısal çözümlemelerin artması, toplumun aynada kendisini daha gerçekçi görmesini sağlayacaktır. 

Keywords: