Abstract:

Bozkır kültürü özellikleri itibariyle diğer kültürlerden farklılık gösterir. Coğrafi çevre ve iklim kültürün farklı olmasında önemli etkenler olarak görülür. Bu kültürün özellikleri de diğer kültürlerden oldukça farklıdır. Özellikle bozkır kültür çevresinde at, göçer-ev ve demir özel bir yer tutar. A t bozkırda yaşayan Türklerin hayatında son derece önemlidir. Av, sürü ve akın Türklerin yaşam biçimini gösterir. Ava at üzerinde girmek, sürüleri at üzerinde otlatmak ve akınlara at üzerinde katılmak gerekir. Dolayısıyla at Türklerin sosyal, siyasi, iktisadi, dini ve askeri hayatında hep ön planda olmuştur. Türkler atı binek hayvanı olarak kullanan ilk millettir. At biniciliğinden dolayı pantolon ve ceket Türklerin icadı olup, modern kıyafetin de temelini oluşturmaktadır. Türkler at sayesinde geniş coğrafyalara ulaşarak, oralarda hâkimiyet kurabilmişlerdir. Türklerin hayatında atın önemini yazılı kaynaklardaki bilgiler ve kurganlardan ortaya çıkarılmış at iskelet ve donanımları da açık bir şekilde ortaya koymaktadır. Türklerin önemli buluşlarından biri de göçer-evlerdir Bu evler kağnı olarak da adlandırılabilir. Genelde öküzler tarafından çekilmektedirler. Çeşitleri olmak üzere genelde iki ya da üç odalı, dört ya da altı tekerlekli, dört bir tarafı ve üzeri keçeyle kaplıdır. İçinde yaşayanları kışın soğuk ve rüzgârdan, yazın ise sıcaktan korumaktadırlar. Hanımlar ve çocuklar bu arabaların içinde yaşamakta, erkekler ise yorulduklarında ve geceleri bunların içine girmektedirler. Otlaktan otlağa, yaylaktan kışlağa bu arabaların içinde yolculuk yapmaktadırlar. Arabalardan hem yazılı kaynaklarda söz edilmekte hem de kurganlardan çıkarılan kalıntılar fikir vermektedir. Türklerin hayatında demirin de büyük önemi vardır. Türkler demiri kullanmadan önce bakırı, bakırla kalayı alaştırarak tuncu, altını, gümüşü, altınla gümüşü alaştırarak elektronu kullanmışlardır. Demiri eritip, çeşitli gereçler yapmalarıyla demir kullanımı ön plana çıkmıştır. Bozkır Türk kültürü demir kullanımıyla daha da gelişmiştir. Bozkır çevresinde demirin önemini yazılı kaynaklar ve kurgan buluntuları açık bir şekilde göstermektedir. Atın hızı, demirin vurucu gücü ve Türk’ün güçlü iradesi sayesinde bozkır kültürü hız, kuvvet ve dinamizm kazanmış, büyük bozkır Türk devletleri bu sayede kurulup, gelişmiştir.

Keywords: