Abstract:

Bu çalışmanın amacı, ilköğretimin Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerde, önemli bir kültür unsuru olan geleneksel çocuk oyunlarına ne ölçüde yer verildiğinin tespit edilmesidir. Bu amaçla araştırma, tarama çalışması şeklinde düzenlenmiştir. Doküman inceleme yöntemiyle toplanan araştırmanın inceleme nesnelerini, MEB tavsiyeli olarak ilkokul ve ortaokul Türkçe derslerinde okutulan kitaplarındaki metinler oluşturmaktadır. 2016-2017 öğretim yılında okullarda eğitim gereci olarak kullanılan üçüncü, dördüncü ve beşinci sınıf Türkçe ders kitaplarının metinleri incelenmiştir. İnceleme ana metinler ve serbest okuma parçaları ile görseller üzerinden gerçekleşmiştir. Elde edilen veriler nitelik ve nicelik açısından değerlendirilmiştir. Değerlendirme, oyun adı, oyun görseli, oyun tekerlemesi, oyun gereci, oyun içeriği gibi kriterler üzerinden yapılmıştır. İnceleme sonucunda, kitap yazarlarının dil becerilerini öne çıkarmaya çalıştıkları, çocukları milli bir kültür unsurları ile buluşturmayı hedeflemedikleri belirlenmiştir. Yazarlar, metni sadece bir araç olarak kabul etmekte ve metnin çocuğa aktarabileceği mesajları dikkate almamaktadırlar. Metin seçimlerinde oyun çağında olan ve oynayarak mutlu olabilecek 7-12 yaş aralığındaki çocuklara hitap edildiği göz ardı edilmiştir. Bu dikkatsiz ve özensiz yaklaşım neticesinde, çocuğun dünyasına doğrudan ulaşma fırsatı kaçırıldığı gibi, metinlerin kültür aktarıcılığı fonksiyonu da değerlendirilememiştir. Yeterince kitap okuma alışkanlığı kazanamamış öğrencilerin dahi, ders kitaplarındaki metinlerini severek okuduğu dikkate alındığında, bu fırsatın milli bir değer olan ve teknoloji karşısında sürekli küçülen oyunlar adına bir kayıp olduğu gözlenmiştir. Buna göre Türkçe ders kitaplarında geleneksel çocuk oyunlarına daha özenle yaklaşılabilir, genel “oyun” sözü yerine detay verilebilir, görseller hazırlanırken oyunlar daha net bir biçimde yansıtılabilir. Bu şekilde birazcık dikkat ve çaba ile önemli bir kültür unsurunun var olmasına destek sağlanabilir.

Keywords: