Abstract:

İnsanların en görülebilir ve en temel sınıflama ayrımı olarak nitelendirilebilen cinsiyet kavramı kişinin sosyal hayatının etkisiyle biyolojik cinsiyet ayrımından toplumsal cinsiyet ayrımına doğru farklılaşarak şekillenmektedir. Toplumsal cinsiyetlere ait roller erken çocukluk döneminde öğrenilerek, çocuklardaki cinsiyet kalıp yargıların temeli atılmaya başlanmaktadır. Bu roller, çocukların ilk toplumsallaşma ortamı olan ailede içselleştirilmekte ve zaman içerisinde kazanılmaktadırlar. Bu araştırmada beş yaş çocuklarının cinsiyet kalıp yargı düzeylerinin belirlenmesi ve çocukların evdeki cinsiyet rollerine ilişkin görüşlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada karma yöntem kullanılmıştır. Çocukların kendi evlerinde gözlemlediği toplumsal cinsiyet rollerine yönelik yaşantılarının, annenin iş hayatında aktif olarak yer alıp almamasına göre değişebileceği göz önüne alınarak araştırma grubu belirlenmiştir. Bu nedenle, amaçlı örneklem yöntemlerinden benzeşik örnekleme yöntemi kullanılarak, annesi çalışmakta olan 8 erkek ve 8 kız annesi çalışmayan 8 erkek ve 8 kız çocuğu olmak üzere toplam 32 beş yaş çocuğu araştırmaya dâhil edilmiştir. Veri toplama aracı olarak, araştırmacılar tarafından hazırlanan “Ebeveyn Toplumsal Cinsiyet Gösterge Resimleri”, “Yarı Yapılandırılmış Görüşme Soruları”, ”Ebeveyn Demografik Bilgi Formu” ve Şirvanlı Özen (1992) tarafından uyarlaması yapılan “Cinsiyet Kalıp Yargı Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler tümevarımsal betimsel analiz ve çapraz tablo analizi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda çocuklardan 27’sinin cinsiyet kalıp yargısının olduğu ve bu kalıp yargıların bazı boyutlarda evdeki toplumsal cinsiyet rolleriyle ilişkili olduğu bulunmuştur.

Keywords: