Abstract:

İnsani Gelişmişlik Endeksi (İGE), ülkelerin gelişmişlik düzeylerinin analizinde kullanılan en önemli göstergelerden birisidir. İGE değerinin hesaplanmasında; Yaşam Beklentisi Endeksi, Eğitim Endeksi ve Refah Endeksi olmak üzere üç alt endeks kullanılmaktadır. Yaşam beklentisi endeksinde; doğuşta yaşam beklentisi, eğitim endeksinde; yetişkin okur-yazarlık oranı ve okullaşma oranı, refah endeksinde ise kişi başına GSYİH değerleri veri olarak kullanılmaktadır. 0-1 arasında değişen değerler alan İGE’ne göre ülkeler gelişmişlik düzeyleri açısından üç kategoriye ayrılmaktadır. İGE değeri 0-0,499 arasındaki ülkeler “Düşük İnsani Gelişmişlik”, 0,500-0,799 arasında yer alan ülkeler “Orta İnsani Gelişmişlik” ve 0,800-1 değerleri arasında yer alan ülkeler “Yüksek İnsani Gelişmişlik” kategorisinde bulunmaktadır. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından düzenli olarak dünya ülkelerinin tamamına yönelik olarak İGE hesaplanmakta ve elde edilen değerlere göre ülkelerin gelişmişlik düzeyleri İnsani Gelişme Raporları (İGR) aracılığı ile yayınlanmaktadır. OECD ülkelerinin 2006 yılı İGE değerlerine göre insani gelişmişlik düzeylerinin analiz edilmesi amacıyla yapılan bu çalışmada, tarafımızdan yapılan hesaplamalar sonucu oluşturulan endeks değerlerinin UNDP tarafından açıklanan değerlerle uyumlu olduğu görülmüştür. Oluşturulan endeks değerlerine göre; Türkiye dışındaki OECD ülkelerinin tamamı yüksek insani gelişmişlik düzeyine sahip ülkeler kategorisinde yer alırken, Türkiye eğitim endeksi dışındaki diğer endekslere göre orta insani gelişmişlik düzeyine sahip ülkeler kategorisinde yer almaktadır.

Keywords: