Özet:

Bu çalışmanın amacı, son yıllarda Suriye'den Türkiye'ye göç eden ilkokul çağındaki öğrencilerle Türk öğrencilerin bilim ve bilim insanı algılarını kıyaslamaktır. Araştırma nitel bir yaklaşımla yapılandırılmış olup betimsel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırma 2017-2018 eğitim öğretim döneminde Mersin İli'nde bulunan bir devlet okuluna kayıtlı üçüncü ve dördüncü sınıfa devam eden Suriyeli (36) ve Türk (73) toplamda 109 öğrenciyle yürütülmüştür. Araştırmada veri toplama aracı olarak Chambers (1983) tarafından geliştirilen “Bir Bilim İnsanı Çiz Testi” (Draw A Scientest Test-DAST) uygulanmıştır. İncelemeler sonrasında öğrenciler tarafından yapılan çizimler DAST analizinde kullanılan kriterler de dikkate alınarak temalandırılmıştır. Öğrencilerin çizimlerinde; (1) bilim insanının fiziksel özellikleri, (2) cinsiyeti, (3) kullandığı araştırma sembolleri, (4) kullandığı bilgi sembolleri, (5) teknoloji, (6) çalışma alanı ve (7) favori bilim insanları temalarına göre kodlamalar yapılmıştır. Çizimler incelendiğinde hem Türk hem Suriyeli tüm erkek çocuklar, bilim insanı denildiğinde "erkek" figür çizmiştir. "Kadın" bilim insanı çizen erkek öğrenci olmamıştır. Bilim insanının fiziksel özelliklerine ilişkin olarak her iki öğrenci grubu da bilim insanını, saçı düzgün taranmış, üstü başı düzgün kıyafetli olarak anlatmışlardır. Bilim insanının kullandığı araştırma sembolllerine ilişkin, Suriyeli öğrenciler mikroskop, saat, resim paleti, ampul, gemi sembollerine yer verirken, Türk öğrenciler çok daha çeşitli araştırma sembollerine (aşı, stetoskop, organlar, terazi, ilaç, fosil, teleskop, atom, dinazor, gezegen) yer vermişlerdir. Bilim insanının kullandığı bilgi sembollerine yönelik yansıttıkları imajlar da farklılık göstermektedir. Suriyeli öğrenciler sadece kalem ve yazı tahtası çizerken, Türk öğrenciler kitap, kalem, formüller, koordinatlar, kuru buz, yerçekimi, virüs, mikrop sembollerini çizmişlerdir. Suriyeli ve Türk çocukların teknolojiye yönelik ortak imajlarının zaman makinası, uzay gemisi, uçan araba ve uçan ev olduğu görülmektedir. Türk öğrencilerde imaj çeşidi yine daha fazla olarak dikkat çekmektedir. Türk öğrencilerin büyük bir çoğunluğu bilim insanının laboratuvarda deneyler yaparken çizerken, Suriyeli öğrenciler daha çok doğada ve evde çalışırken çizmişlerdir. Favori bilim insanı başlığında çizimler incelendiğinde, "Thomas Edison" hem Suriyeli hem Türk öğrencilerin favori bilim insanı sıralamasında birinci sırada yer almıştır. Bu araştırma soncunda genel olarak Suriyeli öğrencilerin Türk öğrencilere göre bilim insanı algısıyla ilgili daha sınırlı cevaplar verdikleri görülmektedir. Uygulama için gidilen okulda Suriyeli öğrencilerle dil konusunda sıkıntılar yaşandığı görülmüştür. Çocuklar ana dillerinden başka bir dilde kendilerini rahat ifade edemedikleri için çizim konusunda Türk öğrencilere göre zorlanmışlardır. Bu bağlamda Suriyeli öğrencilerin de eğitim-öğretim sürecine entegrasyonu konusunda planlamar yapılmalıdır. Aynı okulda, aynı sınıfta okuyan aynı yaş grubundaki çocuklar arasında bilim ve bilim insanı algılarındaki bu farklarınkısa sürede giderilmesi için önlemler alınmalıdır. Okul yönetimi ve öğretmenler Suriyeli öğrencilerin velileriyle okul dışı zamanlarda etkinlikler düzenleneyebilirler. Sınıf öğretmenleri müfredatı işlerken çocuklar arasındaki farkları göz önünde bulundurarak ders sürecini planlamalıdır. Aynı toplumda yaşayan tüm çocukların benzer koşullardan yararlanabilmesi için tüm eğitimcilerin, akademisyenlerin gerekli hassasiyeti göstermesi gerekmektedir.   Anahtar Sözcükler: Suriyeli mülteci öğrenci, ilköğretim, bilim insanı algısı  

Anahtar Kelimeler: