Özet:

Bu makale Yaşar Kemal’in ilk romanı İnce Memed’in (1955) İngilizce ve Fransızcaya yapılmış ilk çevirilerini karşılaştırmalı olarak incelemeyi ve yazarın uluslararası ününün oluşturulmasında bu çevirilerin rolünü incelemeyi amaçlamaktadır. İngilizceye Edouard Roditi tarafından Mehmed my Hawk (1961) ve Güzin Dino tarafından Fransızcaya çevirilen Mèmed le Mince (1961) aynı yıl yayınlanmış ve Yaşar Kemal’in 1980lerin sonuna kadar Türkçe yazan yazarların dünya çapında tanınan en önemlisi olarak bilinmesine giden yolda öncü olmuşlardır. İngilizceye ve Fransızcaya yapılan bu iki çevirinin yan metin ve metin incelemesi yöntemiyle karşılaştırmalı olarak incelenmesi çevirilerde birbirine benzer ve farklı stratejilerin kullandığını göstermektedir. Kullanılan kısaltma, silme ve/ veya ekleme gibi stratejiler ve çevirilerle birlikte sunulan yan metinler İnce Memed ve Yaşar Kemal’i bir yazar ve ilk roman olmaktan öteye taşımış ve Türk edebiyatını metonomik (düzdeğişme) olarak temsil eden birer öğeye dönüştürmüştür. Bu iki çeviri Batı dünyasında eleştirmenler ve okurlar tarafından beğeniyle karşılanmıştır. Yaşar Kemal’in biçemini ve evrensel bir epik anlatı olarak gördükleri romanıyla ilgili bu yorumlar yazarın Türkiye’deki ününün şekillenmesinde önemli bir rol oynamıştır. Tanıtım yazıları ve olumlu eleştiriler Türkiye’de romanların yanmetinleri ve yazar hakkında çıkan tüm yazılarda kullanılmıştır. Bu makalede Yaşar Kemal’in bu ilk çevirilerinin yazarın kaynak kültürdeki konumunu nasıl etkilediğini ve öne çıkarılan sözlü kültürden esinlenen epik anlatıcı kimliğinin bu çevirilerde nasıl yeniden yazıldığı irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler: