Özet:

 Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’ndan yenik çıkıp 30 Ekim 1918’de Mondros Mütarekesi’ni imzalayarak savaştan çekilmesinden sonra İstanbul, İtilaf Devletleri tarafından 13 Kasım 1918’de fiilen, 16 Mart 1920’de de resmen işgal edilmiştir. İtilaf Devletlerinin İstanbul’daki işgalleri 2 Ekim 1923’e kadar devam etmiş ve bu işgaller şehirde yaşayan azınlıkların bazıları tarafından fırsat olarak değerlendirilmiştir. Bilhassa Rumlar, Ermeniler ve Museviler bu dönemde uzun süredir birlikte yaşadıkları Türklere karşı içlerinde sakladıkları düşmanlıkları açığa çıkarmışlar, çeşitli taşkınlıklarda bulunmuşlar ve hatta İtilaf Devletlerinin yaptıkları haksızlıklara aracılık etmişlerdir. Azınlıkların sınır tanımayan bu tutum ve davranışları Büyük Taarruz Harekâtı’nın Türkiye Büyük Millet Meclisi orduları tarafından kazanılması ve Mudanya Mütarekesi’nin imzalanmasına kadar sürmüştür. Hem Büyük Taarruz’un kazanılması hem de Mudanya Mütarekesi’nin imzalanması onları tedirgin etmiştir. Arkasından da İstanbul’un yönetiminin Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti’ne geçmesi endişelerini iyiden iyiye arttırmıştır. Bu tarihten sonra azınlıklar arasında Türklerin kendilerine karşı olumsuz tavır takınacakları ve geçmişte yaşanılanların intikamını alacakları düşüncesi ortaya çıkmıştır. Bundan dolayı, İstanbul’da kendilerini korumak maksadıyla farklı şekillerde hareket etmişlerdir. Bazıları İstanbul’dan firar etmiş, bazıları Türklere karşı teşkilatlanma düşüncesi içerisine girmiş, bazıları da İtilaf Devletleri birliklerine asker olarak kaydolmuşlardır. Bir kısmı ise İstanbul’un idaresini üzerine alan Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti’ne bağlılıklarını bildirme yolunu seçmişlerdir. Bu tarihlerde Türkler azınlıklara karşı herhangi bir olumsuz tavır göstermedikleri halde onlar geçmişte yapmış oldukları fenalıklardan dolayı endişelenip korkuya kapılmışlardır. Bu da onları kendileri açısından farklı şekillerde davranmaya itmiştir.  

Anahtar Kelimeler: