Özet:

Fârâbî ve İbn Sînâ’nın Aristotelesçi akıl görüşü üzerine inşa ettikleri sudûr teorisinin metafiziksel anlamda birlik ve çokluk ilişkisini açıklamasının bir yönü de varlık anlamının ve hareketin aşağıdaki mevcutlara aktarılmasını tutarlı bir şekilde belirginliğe ulaştırmasıdır. Varlık anlamının aktarılması ve hareketin sürekli olması için mufarık akıllar düşünülürken, hareketin aşağıdakilere ulaştırılması için felek denilen göksel kürevi varlıklar sisteme eklenmiştir. Batlamyus ile kesinlik kazanan feleklerin sayısı, Fârâbî tarafından aynen takip edilirken İbn Sînâ bu konuda kesin bir sayı vermemektedir. Sistemi bir akılla başlatıp yine bir akılla bitiren İbn Sînâ, bunların sayısı hakkında ise birtakım ilkeler tespit eder. Feleklerin sayısıyla irtibatlı olarak ilk aklın birinci semanın faili olması konusunda da sonraki müelliflerden Nasiruddin Tusi’ye göre iki filozof arasında ciddi bir fark söz konusudur. Bu makalenin konusu, iki kurucu filozofun kozmoloji söz konusu olduğunda feleklerin sayısında olduğu gibi benimsedikleri farklı görüşlerdir. Farklı görüşleri belirginleştirilirken filozofların özellikle metafizik bağlamında fikirleri ele alınmıştır. Matematiksel astronomi ve benzeri yaklaşımlar makalenin konusu dışında bırakılmıştır

Anahtar Kelimeler: