Özet:

Bu çalışmada, Anadolu'nun önemli çıkış kapılarından biri olan Antalya'da XVI. yüzyılda yer alan dını, sosyal ve kültürel yapılar ve bu yapıların varlıklarını sürdürebilmeleri için ayrılan vakıf gelirleri üzerinde durulmuştur. Ayrıca XVI. yüzyılda şehirde yer alan mahalleler ve demografik durumları tespit edilerek şehrin tahminı nüfusu belirlenmeye çalışılmıştır. XVI. yüzyılın ilk yarısında 1530 yılında 20 mahallenin yer aldığı şehirde, 3 cami, 16 mescit, 1 medrese, 1 muallimhane, 1 imaret ve 2 zaviye bulunmaktaydı. Şehirdeki camiIer, Cami-i Atik, Cami-i Cedid ve Bali Bey camileriydi. Mescitler ise Has Balaban, Ahi Yusuf, Baba Doğan, Karatay, Makbul (Mukbil) Ağa, Limon (Liman), Cüllah Kara, Mücdeddin, İbn-i Tuzcu, Bariye (Mariya), Demirci Süleyman, Arap Reis, Çoban İsa, İskender Bey, Karataş ve Hacı Yusuf mescitleriydi. Bu tarihte şehirde yer alan diğer yapı ve kurumlar ise Mevlana Muhyiddin Medresesi, Hace Genç Muallimhanesi, Hace Süleyman Hatip/Mecnun Çelebi İmareti, Ahikızı ve Hace İbrahim zaviyeleriydi. Şehirde yer alan isimleri belirtilen cami, imaret ve mescitler bulundukları mahalleIere isimlerini vermişlerdir. XVI. yüzyılın ikinci yarısında 1588 yılında mahalle sayısının 39'a yükseldiği şehirde, cami sayısı 4'e, mescit sayısı 28'e ve muallimhane sayısı ise 2'ye yükselmiştir. Ayrıca şehirde 1 medrese, 1 imaret, 1 zaviye, 1 mektebhane yer almaktaydı. XVI. yüzyılda Antalya'nın tahminı nüfusu yüzyılın ilk yarısında 1530 yılında 3609 iken, yüzyılın ikinci yarısında 1588' de % 33.7 oranında bir artış göstererek 4820 olmuştur. Bu dönemde Antalya, Anadolu'nun orta büyüklükteki şehirleri arasında yer almaktaydı.

Anahtar Kelimeler: