Özet:

Gelişmeleri kaçırma korkusu (FoMO) kavramının ortaya çıkması ile bu konudaki akademik yayın sayısı önemli ölçüde artmaya devam etmektedir. Bireyler FoMO duygusunu genellikle sosyal medya bağlamında yaşıyor olsa da FoMO’yu değerlendirmek için kullanılan ölçeklerin sosyal medya bağlamını doğrudan odağa almadığı görülmektedir. Ayrıca Türkçeye uyarlanmış FoMO ölçeklerinin psikometrik özelliklerinin yeterince sınanmadığı söylenebilir. Bundan dolayı, psikometrik özellikleri açısından güçlü ve sosyal medya bağlamında olan bir FoMO ölçeğinin Türkçe alanyazına kazandırılması bu eksiliği giderebilir. Bu araştırmanın amacı, uluslararası alanyazında geliştirilen Güncel Gelişmeleri Kaçırma Korkusu (FoMO) ölçeğini (Zhang ve ark., 2020) sosyal medya bağlamında Türkçeye uyarlamaktır. Bu amacı gerçekleştirmek için Türkiye genelinde 18 yaş üstü sosyal medya kullanan kişilerden oluşan iki ayrı örneklemden çevrimiçi anket yöntemiyle veri toplanmıştır. Birinci örneklemden (N = 251), elde edilen verilerile FoMO ölçeğinin açımlayıcı faktör analizi gerçekleştirilmiştir. Bu analiz sonucunda, ölçeğin orijinalindeki gibi kişisel FoMO ve sosyal FoMO olmak üzere iki faktörlü bir yapı gösterdiği bulunmuştur. Bunun yanında, ikinci örneklem (N = 353) ile doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yapılmıştır. Bu analiz sonucuna göre, ölçeğin yer aldığı modelin uyum indeksi değerlerinin yeterli seviyede olduğu ve bu şekliyle ölçeğin ve iki faktörlü yapısının doğrulandığı görülmüştür. Ayrıca ölçeğin birleşim ve ayrışım geçerliğine sahip olduğu bulunmuştur. Öte yandan, FoMO’nun üst yapı olduğu ikinci düzey DFA sonucunda da modelin uyum indeksi değerlerinin yeterli seviyede olduğu görülmüştür. Bunun yanı sıra, FoMO’nun öncül değişken rolünü test etmek için gerçekleştirilen yol analizine göre, FoMO akıllı telefon bağımlığı, günlük ortalama sosyal medya kullanım süresi ve günlük ortalama sosyal medya kontrol etme sıklığını pozitif olarak yordamaktadır. Öte yandan, her iki örneklemden toplanan verilerle yapılan analizler sonucunda içsel tutarlılık ve birleşik güvenirlik açısından ölçümün güvenilir ve madde analizleri neticesinde ölçekte yer alan tüm maddelerin ayırt edici olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak, bu çalışma sosyal medya bağlamında FoMO’yu incelemede geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olarak ilgili ölçeğin kullanılabileceğine yönelik anlamlı katkılar sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler: