Özet:

Bu çalışmada, Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA) 2018 uygulaması Türkiye örneklemi okuma becerileri alt testindeki maddeler üzerinde farklı yöntemler kullanılarak Değişen Madde Fonksiyonu (DMF) çalışmalarının yürütülmesi ve kullanılan yöntemlerin performanslarının karşılaştırılması amaçlanmaktadır. Yapılan analizlerde, bireyselleştirilmiş test deseni göz önünde bulundurularak temel bölüm, birinci aşama ve ikinci aşama bölümlerinde aynı demette yer alan madde paketleri ele alınmıştır. Temel Bölüm, birinci aşama ve ikinci aşama için sırasıyla ikinci paket (Core RC2), ikinci paket (Stage1 - R12H) ve üçüncü paket (Stage 2 - R23H) seçilmiştir. Bu pakette kısmi puanlanan 3 madde analiz dışı bırakılmış ve 1-0 şeklinde puanlanan 33 ortak madde analize dahil edilmiştir. Çalışmaya Türkiye’de bu madde paketini yanıtlayan 147 öğrenci alınmıştır. Öğrenci ve okul ölçekleri verilerinden alt problemlerde çalışılacak olan cinsiyet (ST004D01T), okulun bulunduğu yerleşim bölgesi (SC001Q01TA) değişkenleri ve ekonomik, sosyal ve kültürel düzey indeksi (ESCS) alınarak bilişsel testin maddeleri ile birleştirilmiştir. Verilerin analizine başlamadan önce veri seti düzenlenmiştir, kayıp veri ve uç değerler incelemesinin ardından kuramların varsayımları test edilmiştir. Çalışma kapsamında iki kategorili değişkenler için Mantel Haenszel (MH), Lojistik Regresyon (LR), SIBTEST ve Raju’nun Alan Ölçüleri yöntemleri; üç kategorili değişkenler için ise Genelleştirilmiş MH, Genelleştirilmiş LR ve Genelleştirilmiş Lord’un χ2 yöntemleri kullanılmıştır. Cinsiyet değişkenine göre, MH, SIBTEST ve LR yönteminde sırasıyla iki, dört ve üç maddenin DMF içerdiğine ulaşılırken, Raju’nun Alan Ölçüleri yönteminde, işaretsiz alan testi sonucunda 17 ve işaretli alan testi sonucunda yedi maddenin DMF içerdiği tespit edilmiştir. ESCS değişkenine göre, MH ve LR yöntemlerinde sırasıyla iki ve bir maddenin DMF içerdiği tespit edilirken; Raju’nun Alan Ölçüleri yönteminde işaretsiz alan testi sonucunda 15 ve işaretli alan testi sonucunda sekiz maddenin DMF içerdiği belirlenmiştir. SIBTEST yönteminde ise DMF içeren madde tespit edilmemiştir. Okulun bulunduğu yerleşim bölgesi değişkenine göre, Genelleştirilmiş MH, Genelleştirilmiş LR ve Genelleştirilmiş Lord’un χ2 yönteminde sırasıyla bir, iki ve 28 maddenin DMF içerdiği belirlenmiştir. Araştırma sonucunda KTK ve MTK’ya dayalı yöntemler kendi içerisinde tutarlık gösterse de DMF düzeylerinde farklılık görülmüştür. MTK’ya dayalı yöntemlerde KTK’ya dayalı yöntemlere göre daha fazla madde DMF’li olarak tespit edilmiştir. Ek olarak Genelleştirilmiş MH ve Genelleştirilmiş LR yöntemlerinde ise benzer sonuçlar elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: