Özet:

Klasik Osmanlı Türkçesi dönemi eseri olan Mehekkü’l-İlim ve’l-Ulemâ’nın müellifi veyamütercimi belli değildir. Eser, dudak uyumu sürecinin gelişimini göstermesi açısındanönemlidir. Bu makalede Klasik Osmanlı Türkçesi döneminde yazılan Mehekkü’l-İlim ve’l-Ulemâ isimli eserde geçen birleşik fiiller değerlendirilerek bu alandaki çalışmalara katkıda bulunmakamaçlanmıştır. Birleşik fiil, bir isim ile bir yardımcı fiilin veya iki ayrı fiil şeklininyahut da isim soylu bir veya birden fazla kelime ile bir esas fiilin birleşmesinden oluşan ve tekbir kavrama karşılık olan fiil türüdür. Türkçede yabancı kökenli isimleri fiilleştirmede birleşikfiil kalıbından yaygın bir şekilde yararlanılmaktadır. İncelediğimiz eserde de birinci unsuruisim olan birleşik fiillerde, isim unsuru genellikle yabancı kökenlidir. Bu tür birleşiklerde isimunsuru olarak az sayıda Türkçe kökenli kelime kullanılmıştır. Bu makalede, incelememiz metnedayalı bir çalışma olduğu için, birleşik fiillerle ilgili farklı tasniflere ayrıntılı olarak yer verilmemiştir.Metinde geçen birleşik fiiller “asıl yardımcı fiillerle kurulan birleşik fiiller, bir yanısıfat-fiil bir yanı yardımcı fiil olan birleşik fiiller: karmaşık fiiller, bir yanı isim bir yanı esas fiilolan birleşik fiiller, bir yanı zarf-fiil bir yanı fiil olan birleşik fiiller: tasvir fiilleri” şeklinde dörtgrupta ele alınarak incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler: