Özet:

Seyyid Nevruz XIX. yüzyılda yaşayan mutasavvıf şairlerdendir. Bibliyografik kaynaklarda şair hakkında herhangi bir bilgiye ulaşılmamıştır. Şaire dair bilgiler eserlerinden elde edilmiştir. Sözlü kültürden derlenen şiirleriyle bilinen üç eserindeki bilgilerden Bektaşî inancının temsilcisi olduğu anlaşılmaktadır. Eserlerinde dinî-tasavvufî konular, didaktikî unsurlar, Hz. Ali, On İki İmam ve Hacı Bektaş-ı Veli sevgisi ön plandadır. Şiirini, Bektaşî inancı etkisindeki tasavvuf düşüncesini yaymak için araç olarak kullanmıştır. Arapça ve Farsçaya vakıf olduğu görülmektedir. Hem hece hem de aruz ölçüsü ile şiirler yazmıştır. Müellif hattı ile kaleme alınmış üç önemli eseri, mesnevi nazım şekli ile yazılmıştır. Bu eserlerinden Velâyet-nâme-i İbrâhîm Edhem’de bir de elif-nâme bulunmaktadır. Elif-nâmeler, şairlerin sanat kabiliyetlerini sergiledikleri edebî mahsullerdendir. Divan ve halk edebiyatının müşterek ürünleridir. Bu türde, Arap alfabesindeki elif harfinden başlayıp ye’ye kadar olan harfleri mısra başında ya da sonunda kullanarak şiir yazmak esastır. Türk edebiyatında yüzün üzerinde elif-nâme yazılmıştır. Seyyid Nevruz da bu türde eser veren sanatçılardandır. Nevruz’un elif-nâmesi bazı şekil ve muhteva özellikleri bakımından bilinen örneklerden farklılık arz eder. Bu makalede, Türk edebiyatındaki elif-nâmeler hakkında bilgi verilecek ardından Adanalı Seyyid Nevruz’un hayatı, eserleri ve özellikle de elif-nâmesi üzerinde durulacaktır. Nevruz’un elif-nâmesi vezin, nazım şekli, muhteva, dil ve üslup açısından incelenip çeviri yazı ile verilecektir. Muhteva, dil ve üslup değerlendirmesi metinden örneklerle de desteklenecektir. Bu çalışma ile tasavvuf kültürünün yansımalarını barındıran bir elif-nâme örneği verilerek türün bilinen örneklerinin zenginleşmesine katkı sağlamak amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler: