Özet:

Ömer Seyfettin, Türk hikâye geleneğinin oluşmasında ve bu türün gelişmesinde önemli katkılarda bulunmuş yazarlarımızdandır. Bu çalışmada Ömer Seyfettin’in eserleri vicdan kavramı bakımından ele alınmıştır. Çalışma betimsel analiz modelindedir. Veriler, yazarın çocukluk yıllarında kaleme aldığı Kaşağı, İlk Cinayet ve Falaka adlı hikâyelerinden elde edilmiştir. Araştırmaya yönelik bulgular tablolarda gösterilmiş, açıklama ve yorumlarla desteklenmiştir. İncelenen eserlerde “vicdan” kavramının yazarın hayatı ve kişiliği üzerinden yansıtıldığı ve daha çok vicdan azabı yönünden ele alındığı tespit edilmiştir. Ömer Seyfettin’in güçlü bir vicdana sahip olduğunu, çocukluk günlerinde yaşadığı ve sebep olduğu üzücü olayların benliğinde yarattığı psikolojik yıkımı üzerinden bir türlü atamadığını; yaşadığı suçluluk duygusundan dolayı hayatı boyunca huzursuzluk ve üzüntü içinde yaşadığını söylemek mümkündür. İncelenen eserler, vicdan kavramının çok önemli bir kişisel yargı erki olduğunu göstermesi, vicdan farkındalığını oluşturması ve vicdan muhasebesini kahramanlar aracılığıyla yansıtması bakımından önem arz etse de bir değer olarak çocuklara vicdan eğitiminin verilmesi yönünden tam anlamıyla uygun materyaller değildir. Yani Ömer Seyfettin’in Kaşağı, İlk Cinayet ve Falaka adlı hikâyeleri bir hatırat olarak dikkate değer bir edebî zenginlikte, fakat eğitim aracı olarak eleştirilecek niteliktedir. Yazarın vicdan azabından kurtulmak için hiçbir çaba içine girmemesi, tüm hayatı boyunca kendini üzüntü ve huzursuzlukla cezalandırması, sadece Ömer Seyfettin’in değil, aynı zamanda kurmaca dünyanın kahramanlarıyla bütünleşen okuyucunun omuzlarında da birer vicdan yükü olarak kendini hissettirmektedir.

Anahtar Kelimeler: