Özet:

Türkçe öğretiminde dinleme, konuşma, okuma ve yazma öğretimin alanları ile ilgili öğrenci becerilerini geliştiren birçok materyal kullanılmaktadır. En yaygın olarak kullanılan bakanlığın öğretmenlere sunduğu ders kitaplarıdır. Ders kitaplarındaki metin ve etkinliklerin öğrencilerin gelişim seviyelerine uygun hazırlanması onların Türkçe dersine olan tutumlarını olumlu etkilemekte, ilgi ve isteklerini arttırmaktadır. Sınıf seviyesine uygun hazırlanan metinler ise öğrencilerin okuma ve okuduğunu anlama becerilerinin gelişiminde oldukça önem arz etmektedir. Bu düşünce ile İlkokul Türkçe ders kitaplarında yer alan okuma ve serbest okuma metinlerinin okunabilirlik değer ve düzeylerinin hesaplanarak, metin türü bazındaki değerlerin birbiriyle karşılaştırılması ve aradaki benzerlik ve farklılıkların ortaya konulması amaçlanmıştır. Çalışma materyalini 2022–2023 eğitim-öğretim yılında, ilkokullarda tüm sınıflara ait Türkçe ders kitaplarında yer alan metinler oluşturmaktadır. Araştırma verileri betimsel analiz ile incelenerek değerlendirilmiştir. Doküman incelemesinde kullanılan ve Türkçe ders kitaplarında yer alan okuma ve serbest okuma metinlerine ilişkin değerler yorumlanmıştır. Metinlerden elde edilen verilerde Ateşman (1997) tarafından oluşturulan okunabilirlik formülünden yararlanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre ilkokul Türkçe ders kitabında yer alan okuma ve serbest okuma metinlerinin kolay ve orta düzeyde olduğu görülmüştür. Metin türleri açısından ise öyküleyici ve şiir türündeki metinler genellikle kolay düzeyde olduğu, bilgilendirici metinlerin ise orta düzeyde olduğu görülmüştür. Bu sonuçlar doğrultusunda yeni hazırlanacak kitaplardaki metinlerde kolaydan zora ilkesi gözetilebilir. İlkokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlerle ilgili öğretmen görüşleri alınabilir.

Anahtar Kelimeler: