Özet:

Küresel iklim yönetişimi, devlet ve devlet-dışı aktörlerin farklı çıkarlarıyla dolu en karmaşık küresel yönetişim sistemlerinden biridir. 2000’lerden beri BM liderliğindeki küresel iklim yönetişiminin otoritesi, Kyoto Protokolü’nden gelen azaltım hedeflerini reddeden devletler ve uluslararası iklim müzakerelerini iklim eylemini geliştirmek için yetersiz bulan devletlerce sorgulandı. Devletlerin bu farklı görüşleri, minilateralist forumlar ve sıklıkla devlet ve devlet-dışı aktörleri bir araya getiren melez koalisyonların meydana getirdiği iklim inisiyatiflerinin artışında görülebilen bir karşı-kurumsallaşmayla sonuçlandı. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçevesi (BMİDÇ)-dışı bu ortaklıklar, kendini yeniden meşrulaştırması için küresel iklim yönetişim sisteminin üstünde baskı kuran stratejik eylemler olma işlevi gördü. Diğer yandan, ulusötesi aktörler de ısınma artışını 2 derecenin altında tutacak daha derin işbirlikleri talep ederek bu sistemi zorladı. Bu çalışma, hibrit çoktaraflılık adındaki yeni bir yönetişim moduyla Paris Anlaşması’nın, aslında devlet ve devlet-dışı aktörleri tarafından ortaya konan karşı-kurumsallaşma ve politikleştirme şekillerindeki çekişmelere kurumsal bir adaptasyon olduğunu savunmaktadır. Ayrıca yeni yönetişim itibariyle devlet-dışı aktörlerden beklenen işlevlerin sorunlu yanlarını tartışmaktadır. Makale dört bölümden oluşmaktadır: öncelikle, küresel iklim yönetişimine dair ampirik verinin analizini besleyen teorik arka plan sunulacaktır. İkinci olarak, Rio Konferansı’ndan başlayarak küresel iklim yönetişiminin dönüm noktası niteliğindeki gelişmeler devletlerin meydan okumaları dikkate alınarak incelenecektir. Üçüncü bölümde, ulusötesi aktörlerin ve özellikle de iklim değişikliği hareketinin daha kararlı bir iklim eylemi talep ederek iklim değişikliğini politikleştirme süreçleri anlatılacaktır. Son bölümde, Paris-sonrası iklim yönetişiminde devlet-dışı aktörleri ilgilendiren meşruiyet sorunları ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler: