Görüntüleme
9
İndirme
4
Bu makale, İbn Sînâ’nın (öl. 428/1037) kendisinden önceki mantık geleneğinden farklılaştığı en önemli noktalardan birisi olan mutlak ve modal önermeler hakkındaki görüşlerini anlamak için kritik bir konumda bulunan tümel yüklemli önermenin öznesine dair açıklamalarını, onun etkili yorumcusu ve eleştirmeni Fahreddin er-Râzî’nin (öl. 606/1210) yorumları eşliğinde ortaya koymayı hedeflemektedir. İbn Sînâ el-Muhtasaru’l-evsat ve eş-Şifâ: el-Kıyâs’ta tümel yüklemli önermenin öznesinin beş özelliğine yer vermektedir. Tümel yüklemli önermenin öznesine dair ilk defa İbn Sînâ tarafından ortaya konulan bu özellikler incelendiğinde onların en temelde İbn Sînâ’nın hakikî önerme anlayışı, yüklemleme teorisi ve mutlak ve modal önerme yorumuna dayandığı görülür. Bu özelliklerin ve ortaya çıkma nedenlerinin ayrıntılı olarak incelenmesi ve bu özelliklere dair İbn Sînâcı mantıkçıların yorum, katkı ve eleştirilerinin tespit edilmesi İbn Sînâcı mantık geleneğinin önerme anlayışının belirlenmesi açısından son derece önemlidir. Bu amaçla bu makalede İbn Sînâ’nın burada ifade ettiği özne yorumuna nasıl ulaştığı ve bu yaklaşımın yüklem açısından karşılık geldiği noktalar aydınlatılarak İbn Sînâ’ya göre tümel önermelerin özneleri bakımından analizi özlü bir şekilde sunulmuştur. Bu yapılırken İbn Sînâ’nın genel çerçevesini çizdiği önerme anlayışını şerh, tashih, yeniden tasnif ve zaman zaman da eleştirilerle daha yetkin bir hâle getirmede çok önemli bir role sahip olan Râzî’nin yorumları dikkate alınmış ve böylece hem Râzî’nin bu kritik meselede İbn Sînâ karşısındaki konumu belirginleştirilmeye hem de konunun Râzî sonrası İslam mantık geleneğindeki tezahürlerinin başlangıç noktaları gün yüzüne çıkartılmaya çalışılmıştır.
This article examines Ibn Sīnā’s (d. 428/1037) views on the subject term of universal categorical proposition as well the comments of his influential interpreter and critic Fakhr al-Dīn al-Rāzī (d. 606/1210) regarding this subject term. In al-Mukhtaṣar al-awsaṭ and al-Shifā’: al-Qiyās, Ibn Sīnā explained the five characteristics of the subject term of universal categorical proposition. When examining these characteristics of the subject term of universal categorical proposition as first put forth by Ibn Sīnā, it is clearly seen that they are mainly based on Ibn Sīnā’s understanding of essentialist (ḥaqīqī) proposition, predication theory, and the absolute and modal proposition interpretation. Examining these characteristics and their roots in detail and determining the interpretations, contributions, and criticisms of Avicennian logicians about these conditions is essential for being able to identify conception of the proposition of the Avicennian logic tradition. For this purpose, this article concisely presents the analysis of universal propositions in terms of their subject terms by explaining how Ibn Sînâ had obtained this interpretation of the subject term. While doing this, the article considers Rāzī’s comments, which had a vital role in making Ibn Sīnā’s understanding of the proposition more competent through commentary, correction, reclassification, and criticism. Thus, this paper clarifies Rāzī’s position on this critical issue and illuminate the starting points of the appearances of the subject in the post-Rāzī Islamic logic tradition.
Alan : İlahiyat; Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Dergi Türü : Ulusal
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
