Özet:

Toplumsal kimliğin şekillenmesinde etkili olan pek çok unsur vardır. Dil, tarih, din ve mezhepler, örf, adet ve gelenekler bu unsurlar arasında sayılabilir. Ermeni toplumunun kimlik oluşumunda ise bu unsurlardan dinin ve dolayısıyla da Ermeni Kilisesi’nin rolü daha fazladır. Bu çalışmada Ermeni Kilisesi’nin Ermeniler açısından öneminin vurgulanması amacıyla öncelikle Ermenilerin Hıristiyanlık dinini kabul etmeleri ve Hıristiyanlık inancı içerisinde Ermeni Kilisesi’nin yeri üzerinde durulmaktadır. Bu çerçevede Ermenilerin kimliklerini koruma ve yaşatmaları açısından mühim payı olan İstanbul Ermeni Patrikhanesi’nin kuruluşu ve Osmanlı hâkimiyetinde Türk-Ermeni ilişkileri ile ilgili gelişmelere değinilmektedir. XIX. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Büyük Devletlerin, Osmanlı Devleti’nin iç işlerine müdahale etmek ve bu suretle nüfuz kazanmak amacıyla takip ettikleri politikalar ve Osmanlı topraklarına gönderilen çok sayıda misyonerin faaliyetleri hakkında bilgi verilmektedir. Misyonerlerin faaliyetleri bir süre sonra Ermeni Kilisesi ile çatışmalarına yol açmış ancak Büyük Devletler bu durumu kendi lehlerine çevirmişler ve Ermeni Kilisesi içinde milliyetçilik fikirlerinin gelişmesine ortam hazırlamışlardır. Misyonerlerin ve Büyük Devletlerin politikaları sonucu Ermeni Kilisesi, dini görevleri ve sorumluluklarını bir tarafa bırakarak faaliyetlerini yeni ve milliyetçi bir Ermeni kimliğinin oluşumu üzerine yoğunlaştırmıştır.

Anahtar Kelimeler: