Özet:

Aralık 2019’da Çin’in Wuhan kentinde tespit edilen yeni tip koronavirüs (COVID-19) kısa sürede tüm dünyayı tehdit eder bir hâl almıştır. COVID-19, Türkiye’de de ilk vakanın görüldüğü 11 Mart 2020 tarihinde, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından küresel salgın ilan edilmiştir. Virüse karşı sosyal, ekonomik, hukuki, dinî ve askerî alanlarda çeşitli önlemler alınmıştır. Salgın, halk sağlığı üzerindeki ölümcül etkilerinin yanı sıra toplumun yaşam biçimini, alışkanlıklarını ve tepkilerini de değiştirmiştir. Âşıklık geleneğinin temsilcileri de küresel salgına karşı kayıtsız kalmamış, sazı ve sözü ile içinde bulunulan durumu ve şartları dile getirmiş, çağının tanığı ve toplumların sözcüsü olmuşlardır. Makalede, Eskişehir’de yaşayan ve âşıklık geleneğini sürdüren Âşık Nurşah’ın küresel salgın sürecinde yazmış olduğu şiirlerinde virüsün ortaya çıkışını, yayılmasını ve etkilerini ne şekilde ele aldığı, konuyla ilgili gözlem ve deneyimleri sorgulanmıştır. Âşığın arşivinde bulunan ve henüz yayınlanmayan şiirleri ile derleme sırasında doğaçlama söylediği şiirlerinden yararlanılmıştır. Sorgulama sonucunda, Âşık Nurşah’ın şiirlerinin koronavirüse dikkat çekme ve salgından korunma noktasında toplumu bilinçlendirme gibi önemli bir rolü yerine getirdiği/getirmekte olduğu görülmüştür. Âşığın bu görevi yerine getirirken evde kalma, temizlik kurallarına uyma, maske takma, sağlık çalışanlarına destek olma, koronavirüse yenik düşen insanlık, virüsün ekonomiyi sarması, sosyal hayatı olumsuz etkilemesi, eğitim öğretime ara verilmesi, ibadet mekânlarının kısıtlanması gibi konuları daha fazla öne çıkardığı gözlemlenmiştir. Bu durum Âşık Nurşah’ın içinde bulunulan zamanın güncel sorunlarına duyarlı davrandığının ve toplumun salgın karşısındaki duygu ve düşüncelerine tercüman olduğunun da bir göstergesidir.

Anahtar Kelimeler: