Özet:

XIX. yüzyıl Türk edebiyatı, altı yüz yıldır süregelen klasik gelenekle birlikte yeni edebî adımların da atıldığı bir dönemdir. Hem eski edebiyat tarihinin hem de yeni edebiyat tarihinin kaynakları, ‘eski’ ile ‘yeni’nin bir arada olduğu bu ortak devir için gayet ayrıntılı bilgi verirler. Bu makalede amacımız; o kaynakların bir tekrarını yapmak değil, ulaşabildiğimiz divanlardan yaptığımız derlemelerle eser üzerinden döneme bakmak ve şiirin ne söylediğini göstermektir. XIX. yüzyılda yazılmış divanlarda geçen bazı gazeller ve/veya musammatlar (özellikle tahmisler) üzerinden yenidenyazma ile gerçekleşen nazire geleneği, tarih manzumeleri ve müşterek gazeller, biçim-tür ayrımını yeniden sorgulamamıza neden olan kaside-mesnevi bağıntıları, basılan eserler için yazılan takrizler, hamilik geleneği, şairlerin birbirleri ve/veya eserleri hakkında söyledikleri ifadeler bu bağlamda dikkati çeken unsurlardır. Makale, tespit edilen bu konular/sorunlar üzerinden XIX. yüzyıl klasik Türk edebiyatıyla (özellikle tarihlerle) ilgili tespitleri içermektedir.

Anahtar Kelimeler: