Özet:

Makale Azerbaycan’da Dağlık Karabağ Muhtar Vilayetinin kuruluşunun tarihsel yönlerini incelemekte ve analiz etmektedir. Bu konu ermeni saldırganlığının bir sonucu olarak değerlendirilmektedir. Bolşeviklerin 1918-1920 yıllarında Azerbaycan’da iktidarı ele geçirmesinden sonra Taşnaklar, Azerbaycan Cumhuriyeti ile toprak savaşı yapmış ve sonunda Azerbaycan toprakları pahasına Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin kurulmasını sağlamıştır. Bu dönemde ermeniler Karabağ’ı ele geçiremediler. Bolşevikler bile bunun imkansız olduğunu anladılar. Ancak Bolşeviklerin Azerbaycan topraklarında Karabağ’da yaşayan az sayıda ermenilere özerklik vermesi, Dağlık Karabağ Muhtar Vilayetinin kurulması ermenileri Karabağ toprakları için daha da hırslı hale getirdi. SSCB’nin çöküşü sürecinde, Sovyet liderliğinin milli meselelerle ilgili yanlış tutumu,birlik içindeki bazı milliyetçi güçlerin toprak iddiaları ileri sürme girişimlerinin yeniden başlamasına yol açtı. Moskova destekli ermeni milliyetçi güçleri, Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Dağlık Karabağ bölgesini ele geçirmek için faaliyetlerini genişletti. Dağlık Karabağ’da yaşayan ermeniler, milletlerin kendi kaderlerini tayin hakkını öne sürerek Azerbaycan devletine tabı olmak istemediler. SSCB’nin çöküşü arifesinde, 1920’lerde rus Bolşeviklerinin ermeni Taşnakları ile “faaliyetlerinin” acı bir sonucu olan, çağımızın en şiddetli milli münakaşalarından biri olan Dağlık Karabağ sorunu ortaya çıktı.

Anahtar Kelimeler: