Özet:

Bu çalışma Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu’nda okuyan 18-24 yaş aralığında, sigara içmeyen, düzenli olarak egzersiz yapmayan, 18 kadın (10 antrenman, 8 kontrol) ve 17 erkek (9 antrenman, 8 kontrol) toplam 35 gönüllü öğrenci üzerinde yürütülmüştür. Çalışma başlangıcında ve sonunda vücut kompozisyonları belirlenmiş, çalışmanın başlangıcı, 4. hafta ve 8. haftanın sonunda saat 800- 1100 ve 1400 saatlerinde alınan kan örneklerinden de büyüme hormonu (GH) analizleri yapılmıştır. Çalışmada yer alan deneklere özel bir beslenme programı uygulanmamış, antrenman gruplarına 8 hafta süresince, önceden belirlenen hedef kalp atım sayılarının %50-70 şiddetinde, haftada 4 gün ve günde 60 dakika bisiklet egzersizi yaptırılmıştır. Kontrol gruplarının uygulamalı dersleri haricinde özel bir sportif aktivite yapmaları engellenmiştir. Plazma GH düzeyleri Enzim Immuno Assay (EIA) yöntemiyle ölçülmüştür. Antrenman başlangıcı ve sonunda tüm gruplarda yer alan kadın ve erkek öğrencilerin vücut ağırlığı, vücut yağ yüzdesi (VYY) ve maksimal aerobik kapasite (maksVO2) düzeylerine cinsiyetin etkisinin önemli (P<0,001) olduğu tespit edilmiştir. Kadın ve erkek antrenman gruplarında egzersizler sadece maksVO2 düzeyini önemli (P<0,001) derecede yükseltmiştir. Çalışmanın başlangıcında kadın ve erkek kontrol grubu plazma GH düzeyleri, antrenman gruplarından yüksek bulunmuş (P<0,001), egzersizin GH düzeylerini önemli düzeyde etkilemediği tespit edilmiştir. Antrenman öncesi kadın kontrol gruplarında GH ile VYY arasında gözlenen negatif ilişki (P<0,05) antrenman sonunda gözlenmemiş, kadın antrenman grubunda ise GH ile vücut ağırlığı arasında ilişki (P<0,05) saptanmıştır. Erkek kontrol gruplarında GH düzeyi ile vücut ağırlığı arasındaki önemli ilişkinin (P<0,05) antrenman sonrası önemli olmadığı gözlenmiştir. Sonuç olarak, kadınlarda ve erkeklerde uygulanan dayanıklılık antrenmanlarının çalışmaya katılan tüm gruplarda vücut ağırlığı, VYY ve VKİ üzerine bir etkisinin bulunmadığı fakat antrenman grubundaki tüm deneklerin maksVOdüzeylerinin aerobik dayanıklılık egzersizleriyle birlikte anlamlı bir artış gösterdiği ve vücut ağırlığı, VYY ve maksVO2 değerlerinde cinsiyetin önemli olduğu bulunmuştur. GH düzeylerinin ise yapılan aerobik dayanıklılık egzersizlerinden etkilenmediği sonucuna varılmıştır

Anahtar Kelimeler: