Özet:

Türk İstiklâl Harbi; topyekûn savaş prensiplerine uygun olarak, Türk Milleti’nin maddi ve manevi tüm varlığı ile yapmış olduğu eşi benzeri olmayan bir savaştı. Bu savaşta millî güç unsurlarının tamamı uygun bir şekilde kullanıldı. 26 Ağustos 1922’de başlayan Büyük Taarruz ve 30 Ağustos 1922’de yapılan Başkomutan Meydan Muharebesi ile Yunan ordusu kesin bir yenilgiye uğratıldı. Daha sonra Takip Harekâtı ile aralıksız kovalanan düşman kuvvetleri denize döküldü. Türk harp tarihinde ayrıcalıklı bir yeri olan bu muharebeler, İstiklâl Harbi’nin neticelenmesi bakımından olduğu kadar, harp prensiplerinin tam olarak uygulanmasında da önemli bir örnek teşkil etti. 1921 yılında Sakarya Meydan Muharebesi’nden sonra hızla askerî ve siyasi hazırlıklara başlayan TBMM Hükümeti, Türk ordusunu bir sene içerisinde savunma düzeninden süratle taarruz edebilecek bir duruma getirdi. Gerekli hazırlıklar tamamlandıktan sonra Türk ordusu yığınaklanmasını büyük bir gizlilik içinde yaptı. Türk ordusunun silah, araç ve gereçteki eksikliği, çok iyi planlanmış bir sıklet merkezi ile giderildi. 25 Ağustos 1922 günü Türk ordusunun asıl taarruz bölgesi Afyon güneybatısındaki Akarçay ile Toklusivrisi arasında idi. Bu bölgede düşmanın iki tümen ve iki alay kadar kuvveti karşısında on bir piyade tümeni ve üç süvari tümeni toplanmıştı. 26 Ağustos sabahı başlayan taarruz ile Türk ordusu, 30 Ağustos’a kadar beş gün süren şiddetli çarpışmalardan sonra Yunan kuvvetlerini kuşatarak Dumlupınar kuzeyinde ve Aslıhanlar bölgesinde imha etti. Yunanlıların Anadolu’ya yeniden takviye getirmesine veya başka yerlerden kuvvet kaydırmasına imkân vermeden imhasını sağlamak için kurtulabilen düşman birlikleri aralıksız olarak şiddetle ve hızla takip edildi. Düşman hiçbir yere tutunamadı. Türk ordusu 6 Eylülde Balıkesir’i, kuzey mihverde İnegöl ve Yenişehir’i geri aldı. 7 Eylülde Aydın’ı, 8 Eylülde Manisa’yı kurtardı ve 1 nci Kolordu Kemalpaşa’ya, 2 nci Kolordu Manisa’ya, 4 ncü Kolordu Turgutlu’ya vardılar. 9 Eylül 1922 öğleden öncede Türk süvarileri İzmir’e girdi. 10 Eylülde Başkomutan ve Batı Cephesi Komutanlığı ile 1 nci Kolordu İzmir’e girdi.11 Eylül 1922 de Bursa kurtarıldı.18 Eylül 1922 tarihinde Batı Anadolu’da tek bir Yunan askeri kalmamıştı. Bu muharebeler Mustafa Kemal Paşa’nın önderliğinde Türk milletinin ve onun kahraman ordusunun yüksek kudret ve kabiliyetini, Türk milletinin esir edilemez bir millet olduğunu bütün dünyaya bir kez daha kanıtladı. Bu büyük askeri zafer siyasî zaferlere zemin hazırladı. Mondros’u ortadan kaldıran Mudanya Ateşkes Anlaşması’nın imzalanarak Doğu Trakya’nın kurtarılmasına ve İtilâf Devletlerinin hazırladıkları Sevr Projesi’nin ortadan kalkmasına neden oldu. Ulusu bağımsız, Türk yurdunu bölünmez yaptı.