Özet:

Yabancı dil öğretiminde dinleme, okuma, konuşma ve yazma olmak üzere dört temel dil becerisinin kazandırılması hedeflenmektedir. Bunlardan biri olan dinleme, iletişimsel dilin temel parçası olmasına rağmen diğer dil becerilerine kıyasla ihmal edilen ve üzerine en az çalışma yapılan beceri alanıdır. Bu çalışmada, yabancı dil öğretiminde temel kaynak olarak kullanılan ders kitaplarında dinleme becerisinin nasıl kazandırıldığının ortaya konması amaçlanmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi kullanılmıştır. Çalışma kapsamında, yabancı dil olarak Türkçenin ve Almancanın öğretilmesinde kullanılan Yedi İklim ve Menschen öğretim setlerinin temel düzey (A1-A2) ders kitaplarındaki dinleme etkinlikleri karşılaştırmalı olarak incelenmiş; dinleme eğitiminin nasıl gerçekleştirildiği ve Diller için Avrupa Ortak Başvuru Metni’ne uygunluğu değerlendirilmiştir. Bu amaç doğrultusunda, dinlemeyle ilişkili olduğu belirlenen toplam 542 tane etkinlik incelenmiştir. Bunlardan 101 tanesi Yedi İklim; 441 tanesi Menschen kitaplarında yer almaktadır. Bu kitaplarda dinlemenin, önemli ve öncelikli bir beceri alanı olarak öğrencilere kazandırılmaya çalışıldığı belirlenmiştir. Her iki kitap setinde yer alan dinleme etkinliklerinin farklı düzeylerde olmakla birlikte AOBM’ye uygunluk gösterdiği tespit edilmiştir. Yine her iki kitap setinde de dinleme becerisinin, diğer beceri alanlarıyla farklı derecelerde entegre edildiği kaydedilmiştir. Öte yandan, Menschen kitaplarında yer alan dinleme etkinliklerinin; sayı, çeşitlilik, farklı dinleme aşamalarına uygunluk açısından Yedi İklim’e göre daha başarılı olduğu saptanmıştır. Yedi İklim kitaplarında, dinleme etkinliklerinin sayıca daha az olduğu, birbiriyle benzer etkinlik türlerinin öne çıktığı ve dinleme öncesi aşamanın ihmal edildiği tespit edilmiştir. Sonuç olarak, Menschen kitaplarındaki dinleme etkinliklerinin nitelik, nicelik, beceri alanlarının entegrasyonu ve uluslararası kriterlere uygunluk açısından daha başarılı bir profil çizdiği belirlenmiştir. Çalışmanın sonucunda, kitaplarda yer alan dinleme etkinlikleriyle ilgili belirlenen eksiklikler, olumlu/olumsuz yönler ve geliştirilebilir özellikler ortaya konmuştur. Bununla birlikte mevcut eksikliklerin yer yer küçük revizyonlarla giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: