Özet:

Osmanlı İmparatorluğu’nda fiziğin ve mekanik bilimlerin disiplin haline gelme tarihi, yavaş ve birikimsel bir süreç olmuştur. Bu süreç, ondokuzuncu yüzyıl reformlarının gözde kurumları olan modern askeri okulların kuruluşu ve gelişimiyle yakından ilgilidir. Bu makale, Osmanlı askeri okullarından Mühendishane-i Berri-i Hümayun, Mekteb-i Bahriye-i Şahane, Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane ve Mekteb-i Harbiye-i Şahane’de ondokuzuncu yüzyılda verilen fizik ve mekanik bilimler eğitimini ele alan bir araştırmanın ürünüdür. Makalenin yazarı, üç eğitimsel öğenin bu dönem fiziğinin meydana gelmesinde temel teşkil ettiğini varsaymaktadır: Ders programı, öğretmen ve ders kitabı. Bu makale, bu öğelerden yalnızca birini, ders programlarını kapsamaktadır. Askeri okulların ders programlarında fiziğin ve mekanik bilimlerin yerini inceleyerek, Osmanlı devleti tarafından meydana getirilen büyük eğitim reformlarına paralel olarak, fizik derslerinin tarihsel evrimine odaklanmaktadır. Makale aynı zamanda, bu derslerin eğitim politikalarındaki değişimlerden ve amaçlanan mezun profilini yeniden tanımlanmaya yönelik teşebbüslerden nasıl etkilendiğini de ele almaya çalışacaktır. Ondokuzuncu yüzyıl askeri okullarının fizik öğretmenleri ve ders kitapları, ‘Fiziğin Askeri Yürüyüşü-II’ başlıklı ikinci bir makalede incelenecektir.

Anahtar Kelimeler: