Özet:

Tanzimat Devri eğitim alanında kanunların yapıldığı, ilk mekteplerin ve eğitim öğretim kurumlarının açıldığı bir dönemken, ardından gelen II. Abdülhamit Devri bu kanunların uygulamaya konduğu, merkez ve taşrada yeni kurumlar açılarak eğitimin ülke geneline yayılmaya çalışıldığı, öğretmen yetiştirme ve yükseköğretim alanında yeni adımların atıldığı bir period olmuştur. II. Abdülhamit Devri boyunca eğitim alanında kaydedilen gelişmeler ve eğitim yapılarının sayılarının artışına bakarak, modern eğitimin temelleri bu dönemde atılmıştır. Birinci Meşrutiyet Dönemi’nde 1923’e kadar geçen sürede eğitim alanında önemli gelişmeler olmuş, Cumhuriyet Dönemi eğitim sisteminin temelleri atılmıştır. II. Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e kadar olan dönemde, eğitim kurumları ve programlarında yenilik yapılması bakımından önemli gelişmeler olmuştur. Tanzimat yıllarında eğitim çalışmalarının büyük çoğunluğunun İstanbul ile sınırlı olduğunu düşünülecek olursa II. Abdülhamit döneminde eğitim hizmetlerinin İstanbul dışına çıktığı ve eğitim hizmetlerinin taşraya da ulaştırılmasında önemli mesafeler kaydedilmiştir. II. Abdülhamit döneminde eğitim hizmetlerinde nicelik açısından görülen olumlu gelişme, nitelik açısından aynı düzeyde olamamıştır. Bu dönem boyunca yabancı ve azınlık okulları, meslek ve sanat okulları sayısı oldukça artmıştır. II. Abdülhamit döneminde Osmanlı halkının eğitimde geri kalmaması için hemen her alanda yeni okullar açılmıştı. Bu çalışmada döküman analizi ve tarama yöntemi kullanılarak II. Abdülhamit döneminde gerçekleştirilen yükseköğrenim faaliyetleri ve kurumları değerlendirilrerek, cumhuriyete devredilen yapı irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler: