Özet:

Osmanlı Devleti’nde, modern anlamda, nüfus sayımları ilk defa II. Mahmut döneminde, 1829 yılında başlamış ve XX. yüzyılın başlarına kadar da devam etmiştir. Düzenli aralıklarla yapılmayan, askeri ve iktisadi amaçlar doğrultusunda olan bu sayımlar, genel itibariyle, Anadolu ve Rumeli’deki erkek vatandaşlarla sınırlı tutulmuştur. Yapılan nüfus sayımlarını, nüfusla ilgili değişiklikleri ve açıklamaları içeren defterler, Nüfus Defterleri olarak adlandırılmıştır. Osmanlı Devleti’ndeki nüfusun nitelik ve niceliğini anlamada müracaat edilecek bir kaynak olan bu defterler, ülkedeki etnik ve dini yapıdan isim verme geleneğine kadar farklı konularla ilgili de bilgi sunmaktadır. Osmanlı alfabesiyle el yazısı halinde tutulan bu defterlerin önemli bir kısmı, günümüzde Başbakanlı Osmanlı Arşivi’nde, yönetim birimlerine göre tasnif edilmiş halde mevcuttur. 

Anahtar Kelimeler: