Özet:

Tarihî olarak çok dilli bir bölge olan Dağıstan’da, ortak iletişim aracı olma özelliğini Türk lehçeleri görmüştür. Ülkede konuşulan Kumuk Türkçesi, Azerbaycan Türkçesi ve Nogay Türkçesi, Dağıstan’ın farklı bölgelerinde değişik oranlarda etki sahibi olmuşlardır. Bilhassa Kumuk Türkçesinin etkisi Dağıstan sınırlarını aşmıştır. 1917 yılında Kuzey Kafkasya Cumhuriyetinin ilan edilmesi ile uygulamada var olan bu durum resmiyet kazanmıştır. Ancak bu cumhuriyetin Kızıl Ordu tarafından ortadan kaldırılmasından sonra Sovyet yöneticileri, Türkçenin Kafkasya’daki etkisini ortadan ladırma çabası içinde olmuşlardır. Bu çabalara rağmen özellikle Dağıstan’da yerli komünist yöneticiler Türkçeyi 1930 yılına kadar eğitim dili olarak korumayı başarmışlardır. Bu tarihten sonra uygulamaya konulan dil, eğitim, milliyetler ve göç siyasetleri neticeisnde Avarca, Lezgice, Dargıca vs. gibi Kafkas dilleri hem resmî diller hem de eğitim dilleri hâline gelmişlerdir. Bunun neticesinnde günümüzde bu diller yüzbinlerce kişi tarafından kullanılan diller hâline gelmişler ve Türkçenin Dağıstan’daki etkisi zayıflatılmıştır. <

Anahtar Kelimeler: