Özet:

Dil bilgisi, öğrenciler tarafından öteden beri soyut ve ezberci olduğu vb. eleştirilerle öğrencilerin olumsuz bir tutum geliştirdiği bir alan olmuştur. Öğrencilerin ana dillerine ilişkin farkındalıkları, yazılı ve sözlü ifade etme becerisine katkı sunduğu kadar onların mevcut bilgilerini derinleştirmelerine, edebî ve estetik zevklerini geliştirmelerine de yarar sağlamaktadır. 2018 Türkçe Dersi Öğretim Programı’yla beşinci sınıftan itibaren kazanımlara dâhil edilen dil bilgisinin diğer öğrenme alanları içinde sezdirilerek verilmesi anlayışı benimsenmiştir. Dil bilgisi öğretiminde amaç, öğrencilerin kuralları ezberlemekten ziyade, anlama ve anlatma becerilerine yardımcı olacak şekilde içselleştirmeleridir. Bu noktada öğrencilerin dil bilgisi başarılarını etkileyen ve birbirinden bağımsız düşünemeyeceğimiz öğretmen, öğrenci, aile, sosyal çevre vb. pek çok etken bulunmaktadır. Bu çalışmada Türkçe dil bilgisine yönelik olarak öğrencilerin başarılarını etkileyen faktörleri öğretmen görüşlerine göre belirlemek amaçlanmıştır. Nitel yapıdaki bu çalışma durum çalışması desenine uygun şekilde yürütülmüştür. Araştırmanın katılımcılarını 2017-2018 güz döneminde Bayburt merkezde görev yapan 20 Türkçe öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri yarı yapılandırılmış görüşme formuyla elde edilmiş olup içerik analiziyle değerlendirilmiştir. Öğretmenlerin görüşlerinden hareketle araştırma sonucunda öğrencilerin dil bilgisi başarılarını etkileyen toplamda 9 adet kategori geliştirilmiştir. Araştırmaya katılan Türkçe öğretmenlerine göre öğrencilerin Türkçe dil bilgisine yönelik başarılarını olumlu yönde en fazla etkileyen kategori, öğrenciden kaynaklı faktörler ile öğretim materyallerinden kaynaklanan faktörlerdir. Bunları sırasıyla öğretim programından kaynaklanan, kullanılan yöntem ve teknikten kaynaklanan, öğretmenden kaynaklanan faktörler takip etmektedir. Öğrenci başarısını olumsuz yönde etkileyen faktörlerin başındaysa yine öğrenciden kaynaklanan faktörlerin bulunduğu görülmektedir. Bunu kullanılan yöntem ve teknikten kaynaklanan faktörler, öğretim materyallerinden kaynaklanan faktörler, öğretmenden kaynaklanan faktörler, konu alanından kaynaklanan faktörler, yükseköğretim ve lisans eğitiminden kaynaklanan faktörler, sınav sisteminden kaynaklanan faktörler ile diğer faktörler izlemektedir.

Anahtar Kelimeler: