Özet:

Gelişmişlik farklarına bakılmaksızın çocuk işçiliği günümüz dünyasında tüm ülkelerin başlıca sorunları arasında yer almaktadır. Temel nedenleri; ucuz işgücü, yoksulluk, eğitim imkânlarına erişimin kısıtlı olması, göç, kültürel ve geleneksel yapı olan çocuk işçiliği günümüzde de halen devam ederek güncelliğini korumaktadır. 2016 yılı verilerine göre 15-17 yaş grubunda olan 708 bin çocuk çalışmaktadır. Bu çocuklardan 558 bini kayıt dışı olarak çalışmaktadır. 2016 yılında 56 çocuk iş kazası sonucu hayatını kaybetmiştir. Küçük yaşta çalışma hayatına katılan çocuklar eğitimden yoksun kalmakta aynı zamanda fiziksel ve psikolojik gelişimleri de olumsuz etkilenmektedir. Bu çalışmanın amacı istatistiksel verilerden yola çıkarak Türkiye’de çocuk işçiliğinin durumunu ortaya çıkarmak suretiyle çocuk işçiliğinin nedenleri, sonuçları ve önlenmesi için yapılması gerekenleri ortaya koymaktır. Çalışmanın ilk bölümünde çocuk ve çocukluk kavramları genel, biyolojik, sosyo-kültürel ve hukuki boyutuyla ele alınmıştır. Aynı zamanda çocuk işçiliği, “çalışan çocuk”, “çocuk çalışması” gibi kavramlar çerçevesinde ve çeşitli kanunlardaki yaş sınırlandırmaları da dikkate alınarak ilk bölümde açıklanmıştır. İkinci bölümde çocuk işçiliğinin nedenleri ekonomik, sosyal, kültürel nedenler başlıkları altında incelenmiştir. Üçüncü bölümde Türkiye’deki çocuk işçiliğinin durumu istatistiksel veriler kapsamında ortaya konulmuştur. Sonuç bölümünde genel bir değerlendirmenin ardından çocuk işçiliğini önleme konusunda nelerin yapılabileceği tartışılmıştır. Çalışmanın sonucunda, azalma gösterse de çocuk işçiliğinin, gelişmiş, gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkelerde halen önemli bir sorun olarak güncelliğini koruduğu görülmektedir. Çocuk işçiliğinin en aza indirgenmesi ya da ortadan kaldırılması ile birlikte çocukların hem düşük ücretli işlerde istihdam edilmelerinin önüne geçilecek hem de çocuklar daha fazla eğitim, sağlık imkânlarından faydalanacaklardır. Ayrıca çocukların fiziksel ve psikolojik gelişmeleri de sağlanmış olacaktır. Böylelikle çocuklar gerek bireysel gerekse ülkenin geleceği açısından iyi bir potansiyel haline geleceklerdir.

Anahtar Kelimeler: