Özet:

Teknolojinin ulusal düzeyde ortaya çıkması ve uluslararası yayılım göstermesi sadece mühendislik ve uygulamalı disiplinler tarafından değil aynı zamanda iktisadi koşullar tarafından belirlenen bir olgudur. Teknoloji yoğun ihracatın iktisadi faktörlerini araştıran mevcut ampirik literatürde farklı bulgu ve kanıtlar sunulmaktadır. Bu çalışma, sofistike ve teknoloji yoğun ihracatın (HT) makro iktisadi belirleyicilerini tespit etmeye yönelik literatürde bulunan aktif bir tartışmaya ağırlıklı olarak orta ve yüksek gelir grubundaki ülkeler örnekleminde katkı sunmaktadır. İhracat sofistikasyon düzeyi HT payı yanı sıra EXPY endeksiyle hesaplanmıştır. Analiz panel veri ekonometrisi yöntemleriyle 1988-2017 dönemi ve 49 ülke için gerçekleştirilmiştir. Açıklayıcı değişkenler olarak fiziki-beşeri sermaye, Ar-Ge, doğrudan yabancı yatırımlar, döviz kuru ve ülke ölçeği seçilmiştir. Ekonometrik bulgular, yerel teknolojik kapasiteyi oluşturan fiziki sermaye, beşeri sermaye ve Ar-Ge harcamalarının HT ihracatının baskın kaynakları olduğunu göstermektedir. HT ihracatı artışında ulusal teknolojik kapasiteyle birlikte yayılım ve ölçek etkileri de önemlidir. Beşerî sermaye önemli bir düzeyde ve üstelik diğer bütün değişkenlerin hepsinden daha fazla HT ihracatını artırmaktadır. Doğrudan yabancı yatırımların yayılım etkisi anlamlıdır ancak etkinin boyutu ulusal teknolojik kapasiteyi oluşturan değişkenlerin boyutundan daha düşüktür. Sonuçlar, kamu politikalarının eğitim, yatırım ve Ar-Ge alanlarındaki kompozisyonun önemine işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler: