Abstract:

Berdibek Sokpakbayev'in "Balalık Şakka Sayahat" Adlı Eseri Üzerine Dil İncelemesi konulu doktora tezini hazırlarken, eserin Kazak Türkçesinden Türkiye Türkçesine aktarma süreci içerisinde pek çok deyimle karşılaştık. Bu makalede söz konusu çeviri sırasında tespit edilmiş olan Kazak Türkçesine ait deyimlerin anlamları araştırılmış ve bu deyimlerin Türkiye Türkçesindeki karşılıkları verilmeye çalışılmıştır. Çeviriyi sağlıklı bir şekilde gerçekleştirebilmek için, her şeyden önce çevirmenin cümle unsurları arasındaki bağlantıyı, kelime ve kelime gruplarındaki değişmeceli/deyimsel anlatımları sunabilme yeteneği önemlidir. Deyimleri aktarırken, çevirmenin kaynak dildeki ifadenin anlamını koruyabilmesi esastır. Bu sebeple çalışmanın bir diğer amacı da lehçeler arası deyim çevirilerinde karşılaşılan çeviri sorunlarını belirlemek ve bunlara çözüm yolları göstermek olacaktır. Kazak Türkçesi ile Türkiye Türkçesi deyimler açısından karşılaştırıldığında, iki lehçe arasında biçimsel ve anlamsal bağlamda pek çok ortak deyimin var olduğu hemen dikkat çekmektedir. Ancak kaynak ve hedef dil arasında birebir karşılığı bulunmayan bazı deyimlerin de bulunduğu ve iki lehçe arasında şekilsel olarak benzer görünümlü dil birimleriyle farklı anlamlı deyimlerin oluşturulduğu da gözlemlenmiştir. Bu durum lehçeler arası çevirilerdeki yalancı eş değerlik kabul edilen “tuzak kelimeler” yanında “tuzak deyimler”in varlığını da ortaya koymaktadır.

Keywords: