Özet:

Kişiler arası sorunlar yaşamın doğal bir parçasıdır. Ergenlik döneminde, yaşanılan sorunlarla etkili başa çıkabilme becerisi önemli gelişim görevlerinden birisidir. Bireylerin, karşılaşılan sorunlarda başa çıkma stratejileri bireysel farklılıklar göstermektedir. Yapılan araştırmalarda, başa çıkma stratejilerinin ruh sağlığıyla yakından ilişkili olduğunu göstermektedir. Bu bağlamda, bu çalışmanın amacı, ergenlerin aile ilişkilerinde doyum sağlamasında, olumlu duygular yaşamasında, yaşam doyumunda ve onun için diğer önemli kişilerle ilişkilerinde doyum sağlamasında başa çıkma becerilerinin anlamlı bir yeri olup olmadığının anlaşılmasıdır. Bu çalışmanın sonuçlarının, ergenlerin gelişim dönemi uyum sorunlarına yönelik yapılacak olan gelişimsel ve önleyici rehberlik ve psikolojik danışma faaliyetlerinde “başa çıkma becerileri” ve “öznel iyi oluş” alan yazına önemli katkılar sağlayacağı düşünülmektedir. Araştırma genel tarama modeline uygun olarak yürütülmüştür. Araştırmanın evreni Konya merkezinde bulunan ortaokul ve lise öğrencilerinden oluşmaktadır. Tesadüfi küme örnekleme yöntemi ile seçilen 400 ortaokul ve lise öğrencisine Ergenler İçin Başa Çıkma Ölçeği Spirito, Stark & Williams, 1988; Bedel, Işık & Hamarta, 2014 ve Ergen Öznel İyi Oluş Ölçeği Eryılmaz, 2009 uygulanmıştır. Araştırmanın istatistiksel analizlerinde, pearson momentler çarpım korelâsyonu ve regresyon analizi tekniği kullanılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre, Başa Çıkma Envanterinin aktif başa çıkma boyutu ile aile ilişkilerinde doyum, olumlu duygular, yaşam doyumu ve önemli diğerleri ile ilişkiden doyum arasında orta düzeyde pozitif, olumsuz başa çıkma boyutu ile aile ilişkilerinde doyum ve olumlu duygular arasında orta düzeyde negatif, yaşam doyumu ve önemli diğerleri ile ilişkiden doyum arasında düşük düzeyde negatif ilişkinin olduğu görülmüştür. Ayrıca, öznel iyi oluşun anlamlı yordayıcılarının sırasıyla aktif ve olumsuz başa çıkma olduğu, öznel iyi oluşun kaçınan başa çıkma stratejileri tarafından anlamlı düzeyde yordanmadığı sonucu elde edilmiştir. Bu bilgiler ışığında, ergenlerin öznel iyi oluş düzeylerinin yükseltilmesinde yapıcı ve işlevsel sorun çözme becerisi olan aktif başa çıkma becerisinin önemi ortaya çıkmaktadır. Olumsuz başa çıkma becerisinin sıklıkla kullanımı, ergenlerin yaşam uyumunu olumsuz etkileyerek onların psikolojik bütünlüğünün zarar görmesine neden olabilir. Bu nedenle çocuk ve ergenlerle yapılacak önleyici rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinde onların yapıcı ve işlevsel problem çözme becerisi kazanmasına yardımcı olacak, bireysel ve grupla çalışmalar yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler: