Görüntüleme
7
Çağatay yazı dili 19.-20. yüzyıldan itibaren yeni bir merhaleye geçmiştir. Bu dönemde özellikle Tarım havzasında yaşayan Türkler, Çağatay Türkçesinin yazım özelliklerine bağlı kalarak eserler kaleme almışlardır. Doğu Türkçesi (Eastern Turki) olarak nitelendirilen bu döneme ait birçok eser İsveçli misyonerler tarafından Batıya taşınmıştır. Üzerinde çalışma yaptığımız tüccarlık risalesi de Jarring tarafından 2 Ocak 1930'da Kaşgar'da seyyar kitap satıcısı Roze Akhon'dan satın alınarak İsveç Lund Üniversitesi’ne bağışlanmış (1982) ve Jarring Koleksiyonuna kaydedilmiştir (Jarring Prov. 397). Genel olarak tüccarlık mesleğinin inceliklerini İslamî bir çizgide anlatan eser 94 sayfadan ibarettir. Risâle-i Sevdâgerçilik bazı özellikleri itibariyle Anadolu’da sıkça kaleme alınmış fütüvvet-nâmelerle uyum içerisindedir. Gerek işleniş tarzında gerekse içerik bakımında görülen bu benzerlikler dikkat çekicidir. Yazma üzerinde herhangi bir tarih olmasa da katalog kaydı ve eserin dili dikkate alınarak 20. yüzyılın başlarında yazıldığı söylenebilir. Bu makalede Doğu Türkçesiyle yazılmış Risâle-i Sevdâgerçilik tanıtılmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda Risâle-i Sevdâgerçilik'in içeriği ile ilgili bilgiler verilmiştir. Daha sonra eserde tespit edilen ses özelliklerinden dikkat çeken hususlar belirtilmiştir. Ses özellikleri bahsinde metinde karşılaşılan dikkat çeken noktalar örneklendirilerek verilmiştir. Ek uyumsuzluğu konusunda metindeki örnekler tasnif edilmiş ve Türkçe kelimelerdeki ek uyumsuzluğu ile alıntı kelimelerdeki ek uyumsuzluğu olmak üzere iki başlıkta incelenmiştir.
The Chagatai literary language entered a new era with the 19th and 20th centuries, when Turks living in the Tarim Basin were particularly active producing works in the writing tradition of Chagatai Turkish. Numerous Eastern Turki works of this era were brought to the West by Swedish missionaries. Jarring bought the commerce treatise discussed in this study from Roze Akhon, a book peddler in Kashgar, and it was donated to Lund University in Sweden in 1982 and registered under the Jarring Collection (Jarring Prov. 397). The 94-page treatise explains occupational subtleties from a general Islamic perspective. Certain features of Risâle-i Sevdâgerçilik [Treatise on Commerce] are in line with the futuwwatnamas [rules and regulations of Turkish-Islamic guilds] written in Anatolia. These similarities in both style and content are remarkable. Although no date is found on the manuscript, when considering the catalog record and the language of the work, it can be said to have been written in the early 20th century. This article aims to introduce Risâle-i Sevdâgerçilik, which was written in Eastern Turki and to provide information about its contents in this context. The study goes on to state the salient points of the phonetic features detected in the work through examples. The work classifies and analyzes the examples on suffix incompatibility in the text under two headings: suffix incompatibility in Turkish words and suffix incompatibility in loanwords.
Alan : Filoloji
Dergi Türü : Uluslararası
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
