Karabet Tomayan, İngiliz ve Amerikan misyonerlerinin Osmanlı topraklarında Protestan nüfus yaratma çabalarının hız kazandığı yıllarda Merzifon’da yaşamış bir Osmanlı Ermenisiydi. Fransızların Katolikleri, Rusların Ortodoksları himaye ettiği bu Tanzimat yıllarında İngiliz ve Amerikalı misyonerler de Gregoryen ve Katolik Ermenilerden kendilerine bir cemaat teşkil etme yarışı içerisindeydiler. Zeki ve gelecek vaat eden bir genç olarak Tomayan, misyonerlerin dikkatini çekmeyi başardığında onların okullarına devam etmiş ardından Avrupa’ya giderek Protestan bir üniversitede eğitimini tamamlamış ve Merzifon’a doğduğu topraklara bir öğretmen olarak dönmüştü. Ancak Karabet Tomayan adını Osmanlı topraklarında ne gördüğü yüksek din eğitimi, ne doktora tezi, ne profesör unvanı ile değil “Küçük Ermenistan Hınçakyan İhtilal Cemiyeti” reisi olarak duyurdu. 6 Ocak 1893’te Ankara ve Sivas vilayeti dâhilinde pek çok kasaba ve köyde dağıtılan bildiri ve çıkan olayların sorumlusu olarak tutuklandı, mahkûm edildi. İdam cezası sürgüne çevrilen Karabet Tomayan, 1914 yılı başlarında tam da büyük bir dünya savaşının başlangıcı olan yıllarda “Ermeni Âliminin Mühim Bir Makalesi”, “Türkler ve Ermenilere – Profesör Tomayan’ın İki Millet Ricaline Bir Teklifi” başlıklı yazılarıyla Osmanlı coğrafyasında bir kez daha adını duyurdu. Bu makalede Karabet Tomayan’ın profesörlükten esarete, idamdan sürgüne, sürgünden milletvekilliğine doğru hızla değişen hayatının son demlerinde Türk ve Ermeniler için kaleme aldığı makalelerindeki ikazları, nasihatleri ve temennileri ele alınacaktır.
Karabet Tomayan was an Ottoman Armenian who lived in Merzifon in the years when the efforts of British and American missionaries to create Protestant populations in the Ottoman territory accelerated. In these years of Tanzimat, the Catholics of the French, the Orthodox of the Russians, the British and American missionaries were in the race to form a gathering from the Gregorian and the Catholic Armenians. As an intelligent and promising young man, Tomayan continued to their schools when he managed to attract the attention of the missionaries and then went to Europe and gradually completed his education at a Protestant university and returned to Merzifon as a teacher in the country where he was born. But Karabet Tomayan announced his name as the reiter of what he saw in the Ottoman territory of higher religious education, neither with the doctoral thesis nor with the title of professor "Little Armenia Hınçakyan Ihtilal Society". On January 6, 1893, he was arrested and sentenced to prison in many cities and villages within the province of Ankara and Sivas. Karabet Tomayan, who was translated into death penalty expulsion, once again announced his name in the Ottoman geography in the years that were the beginning of a great world war in the early 1914s with his writings entitled "A Important Article of the Armenian Religion", "Turkers and Armenians - A Proposal of Professor Tomayan's Two Nations Ricaline". In this article, Karabet Tomayan’s life, which is rapidly changing from professorship to prison, from exile to exile to parliament, will be discussed in the last few verses of his articles, his suggestions, and his suggestions for the Turks and the Armenians.
Dergi Türü : Uluslararası
Benzer Makaleler | Yazar | # |
---|
Makale | Yazar | # |
---|