Özet:

Disiplinler arası öğretim bir kavramın farklı disiplinlerdeki kavramsal bütünleşmesidir. Bu bütünleşme öğrencilerin konuları başka derslerle bağlantılı halde ve anlamlı öğrenmelerini sağlamaktadır. Disiplinler arası öğretim öğrencilerin değişik alanlardaki bilgiyi birleştirmesine, bütünleştirmesine yardım eden ve kavramlar aracılığıyla öğrencileri analiz, sentez düzeyindeki düşünmelere odaklaştıran bir yaklaşımdır. Öğretim programında yer alan ilişkilendirmelerin ders kitaplarında yer alması programda yer alan kazanımlara ulaşma açısından önem taşımaktadır. Bu araştırmada, sosyal bilgiler programında belirtilen dersler arası ilişkilendirmelere (Türkçe, matematik ve fen bilimleri) 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitabında ne şekilde, hangi unsurlarla yer verildiğini ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Çalışmada ölçüt örneklem kullanılarak dersler arası ilişkilendirmenin en fazla yapıldığı sınıf seviyesi olan 5. sınıf ve ilişkilendirme yapılan kazanımlar seçilmiştir. Araştırmanın nitel araştırma desenlerinden durum çalışmasıdır. Veriler, 2016-2017 eğitim öğretim yılında gerçekleştirilmiştir. Veriler doküman incelemesi yoluyla elde edilmiş ve toplanan veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Veri analiz sürecinde öncelikle programda diğer derslerle ilişki kurulan kazanımlar belirlenmiştir. Veri analizi için kriter tablosu belirlenmiş ve bu kriter tablosunda yer alan görseller, yazılı öğeler ve soruları sınıflamasını dikkate alarak analiz sürecine başlamıştır. Analiz sürecinde nitel araştırma konusunda deneyimli bir sosyal bilgiler öğretmeni de sürece dahil edilmiş ve araştırmacılar ve sosyal bilgiler öğretmeninin uzlaşma sağlayıp sağlanmadığı kontrol edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre İlköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler programında Türkçe dersi ile ilişkilendirilmesi önerilen 3 kazanım ile de ders kitabında ilişkilendirilmeye yer verilmiştir. Fen bilimleri dersi ile 1 kazanıma yönelik ilişkilendirme önerilmiş ve bu ilişkilendirme ders kitabında yer almıştır. Matematik dersi ile 5 kazanımda ilişkilendirilme önerilmiş bunlardan biri hariç diğerleri ile ilgili ilişkilendirmelere ders kitabında yer verilmiştir. Dersler arası ilişkilendirmeler ders kitabında sorular, yazılı öğeler ya da görseller aracılığıyla yapılmıştır. Araştırmanın sonunda ders kitabı hazırlanmasında görevli uzmanlar, uygulayıcı öğretmenler ve araştırmacılar için öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: