Abstract:

Yeni dini hareketler farklı şekillerde ve çeşitli gerekçelerle ortaya çıkan ağırlıklı olarak dinsel kökenli akımlar olarak tanımlanabilir. Bu bağlamda yeni dini hareketler genellikle bir din görünümüne sahip oluşumlardır. Yeni dini hareketlerin birçoğunun ortaya çıkışında ağırlıklı olarak var olana karşı olma, dini ya da dini olmayan otoritenin baskısından ve etkisinden uzak olma ve kurtulma isteği yer almaktadır. Bu hareketlerin ortaya çıkış temelinde sadece dini sebepler yer almayabilir. Sosyal, ekonomik, felsefi ve insani faktörlerin de etkisi yadsınamaz. Bazen de ilk çıkış gerekçesinden uzaklaşarak farklı bir yapıya bürünen yeni dini hareketler de mevcuttur. Yeni dini hareketler ilk ortaya çıktığı zaman her ne kadar var olan yapıya/otoriteye karşı olsalar da ilerleyen süreçte kendileri de yeni bir sistem/otorite oluşturarak üyeleri üzerinde ya gönüllülük üzere ya da icbar ile bir yaptırım gücüne sahip olmaktadırlar. Böylece öğretileri ile otoriteleri arasında sıkı bir bağ oluşmaktadır. Yeni dini hareketler, üye kazanmak için farklı yöntemlere başvurmaktadır. Bu yöntemler söz konusu yeni dini harekete göre değişiklik gösterdiği gibi aynı yeni dini harekette de kişiden kişiye, toplumdan topluma ve cinsiyete göre değişiklik arz edebilmektedir. Beslendiği dini geleneğin, toplumsal yapının ve döneminde geçerli anlayışların etkili olduğu yeni dini hareketlerin hemen her alana dair temel öğretileri bulunmaktadır. Öncelikle, üyeleri için garanti ettikleri öğreti, üyelerinin hem bu dünyada hem de öbür dünyada (bazı yeni dini hareketler sadece dünyayı dikkate almaktadırlar) kurtuluşa/huzura/mutluluğa kavuşacak olmalarıdır. Yeni dini hareketler, öğretilerini benimseyen ve takip eden üyelerinin ayrıcalıklı olduklarını ve en doğruya kendilerinin sahip olduklarını ön planda tutarlar. Bu çalışmamızda, yeni dini hareketlerin genel özellikleri ve bazı temel öğretileri hakkında genel bir bilgi verdikten sonra bazı yeni dini hareketlerin kurtuluş öğretisini ilgili örneklerle açıklamaya çalışacağız.

Keywords: