Görüntüleme
23
İndirme
1
İran sahasında ‘Alí Şír Nevāyí’nin eserlerini anlamak üzere hazırlanmış Çağatay Türkçesi sözlüklerinden bir tanesi Ferāġí’nin sözlüğüdür. Bu çalışmanın amacı 1642’de İran’da Muģammed bin Żiyā’u’d-dín el-Ģüseyní Ferāġí tarafından Safevi şahı Ŝafí bin Ŝafí adına yazılan Miftāģu’l-Luġat adlı Türkçe-Farsça sözlüğü incelemek, eserden elde edilen sözcüksel ve sözlüksel malzemeyi ortaya koymak ve başka eserlerle karşılaştırarak bu eserin Türk dilinin gelişme sürecine olan katkısını belirlemektir. Aynı zamanda Çağatay Türkçesi metinlerinin okunması ve değerlendirilmesinde karşılaşılan sorunların bu çalışma sayesinde giderilmesi ve böylelikle de Türk dil biliminin bazı sorunlarının çözülmesi amaçlanmıştır. Çalışma iki bölümden oluşmaktadır. İlk bölüm olan “Giriş” bölümünde eser hakkında kısaca bilgi verilmiş; “Eserin Sözcük ve Sözlük Bilimi Açısından Değerlendirilmesi” başlığı altındaki ikinci bölümde ise sözlüğün sözcük ve sözlük bilimsel incelemesi yapılmıştır. “Eserin Sözcük ve Sözlük Bilimi Açısından Değerlendirilmesi” başlıklı bölümde “Eserin Düzeni”, “Yazım ve Söyleniş Biçimi”, “Ses Bilgisi”, “Söz Varlığı”, “Tanıklar”, “Maddelerin ve Örneklerin Başka Sözlüklerle Karşılaştırılması”, “Yanlış Maddeler ve Örnekler”, “Ses Bilgisi Yanlışları”, “Yazım ve Söyleniş Biçimi Yanlışları” ve “Köken Bilgisi” alt başlıkları ile bu gibi konular üzerinde durularak eser incelenmniştir. Bu bölümün “Maddelerin ve Örneklerin Başka Sözlüklerle Karşılaştırılması” kısmında sahanın en önemli sözlüklerinden olan Senglaĥ ve Abuşķa, ayrıca Bedāyi‘ü’l-Luġat ve Naŝírí’nin sözlüğü ile karşılaştırmalar yapılmıştır. Çalışma, İran-Tahran Milli Ktp., nr. 5-19055 el yazması nüshasına dayanmaktadır. Bu eser Ferağî’nin Çağatay Türkçesi Sözlüğü adıyla 2021 yılında TDK tarafından yayımlanmıştır.
One of the Chagatai Turkish dictionaries prepared to understand the works of ‘Alí Şír Nevāyí in the Iran field is Ferāġí’s dictionary. The aim of this study is to research the Turkish-Persian dictionary called Miftāģu’l-Luġat, which was written by Muģammed bin Żiyā’u’d-dín el-Ģüseyní Ferāġí in Iran in 1642 on behalf of the Safavid king Ŝafí bin Ŝafí, to reveal the lexical and lexicographic material obtained from the work, and to determine the contribution of this work to the development process of the Turkish language by comparing it with other works. The study consists of two parts. In the first section, “Introduction”, brief information about the work is given; In the second part, under the title of “Evaluation of the Work in Terms of Lexicology and Lexicography”, a lexical and lexicographic analysis of the dictionary was made. In the section titled “Evaluation of the Work in Terms of Lexicography and Lexicography”, The work has been examined by emphasizing such subjects with the subtitles of “Organization of the Work”, “Spelling and Pronunciation”, “Phonetics”, “Vocabulary”, “Witnesses”, “Comparison of Items and Examples with Other Dictionaries”, “Incorrect Items and Examples”, “Phonetic Errors”, “Spelling and Pronunciation Errors” and “Etymology”. In the “Comparison of Articles and Examples with Other Dictionaries” part of this section, comparisons were made with Senglaĥ and Abuşķa, which are the most important dictionaries in the field, as well as with Bedāyi‘ü’l-Luġat and Naŝírí’s dictionary. The study is based on the Iran-Tehran National Library, nr. 5-19055 manuscript copy. This work was published by TDK in 2021 under the name of Ferağî’nin Çağatay Türkçesi Sözlüğü.
Alan : Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Dergi Türü : Uluslararası
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
