Özet:

Bilindiği gibi eğitim aynı zamanda bir kültürlenme aracıdır. Dili oluşturan kültür konusunda farkındalık yaratmak özellikle ana dil eğitiminin en önemli kazanımlarından biri olarak belirlenmiştir. Bu nedenle dil yapıları ile birlikte toplumun kültür kodlarını da içeren sözlü ve yazılı edebiyat ürünleri dil eğitiminin en önemli materyalleri olarak değer kazanır. Masallar, hem taşıdıkları kültür kalıpları hem de oluşturulan anlatma gelenekleri ile başlı başına bir kültür evreni yaratmışlardır. Türk eğitim sistemine birinci sınıftan dahil olan öğrenci, “Nine mısır patlat”, “Dede masal anlat” ifadeli fişlerle bu kültürlenme ortamına adım atardı. Bilindiği gibi kültür, devingen bir sistem olarak değişir. Ancak bu değişme denetimsiz olursa yozlaşmaya dönüşebilir. Türk kültüründe görülen yozlaşma masal anlatma geleneğini de etkilemiş Türk masallarının yerini yabancı kaynaklı çizgi filmler almıştır. Türk çocuklarının hayal dünyasını zenginleştiren masal kahramanlarının yerini artık Spiderman, Caillou (Kayu), Barbie gibi çizgi film kahramanları almıştır. Bu araştırmanın çalışma grubunu Erzurum’da okul öncesi ve ilkokulda öğrenim gören öğrenciler oluşturmuş anket ve görüşmeler yoluyla toplanan verilerden yola çıkılarak masal anlatma geleneğinin bugünkü durumu betimlenmeye çalışılmıştır. Çalışmanın sonucunda gerçeklikle sanallığın, edebiyat ve medya estetiğinin iç içe geçtiği, çağrışım kaynağı olarak çok kere medyanın esas alındığı, kurgunun hızla sığlaştığı ya da yazınsal kurmacanın değersizleştiği, sözel sanatların, uzun tasvir ve tahlillerin gereksiz sayıldığı, özel yaşantıların hızla tüketildiği, argoyla süslü medya dilinin(!) temel sayıldığı ‘gösterim’ türünün kabul gördüğü saptanmıştır. Bu yeni türün ancak yeni yöntem ve yaklaşımlarla incelenebileceği düşüncesiyle bu yönde araştırmalar yapılması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler: