Özet:

Bu çalışmada Türkiye’de din ve toplum, din ve kentleşme sorunu, Kocaeli örneği çerçevesinde demografik ve sosyo-kültürel, sosyo-ekonomik değişkenlerle dini tecrübenin ifade şekilleri arasındaki ilişkiyi ele almış, dini inançları, tutum ve davranışları tasviri olarak incelenmiştir. Böylelikle mikro düzeyde din ile toplumsal yapılar arasındaki diyalektik etki ve tepkiler dini yaşımın dünyevi yaşam tarzıyla farklılaşmasını, Kocaeli esas alınarak derinlemesine ve değişik boyutlarıyla araştırılmıştır. Kentleşmenin dinî tutum ve davranışlar üzerindeki etkisi ile dinin kentleşme ve kentlileşmedeki karşılıklı etkileri Kocaeli’yi temsil özelliğine sahip, Kocaeli genelinden seçilmiş işçiler üzerinde teorik ve ampirik düzeyde incelenmiştir. Kentleşme sadece sosyal ve ekonomik kurumlarda meydana gelen bir değişme sürecini değil aynı zamanda kültürel bir değişimi de ifade etmektedir. Bu açıdan kent hayat geleneksel düşünce sistemlerinde bir takım değişikliklere yol açmaktadır. Din de söz konusu kültürel değişimin görüldüğü alanlardan biridir. Yapılan araştırmada kentleşmenin dinî inanç, davranış ve pratikler üzerinde bir takım değişiklikler meydana getirdiği tespit edilmiştir. Kentsel mekânda din genel olarak toplumsal yaşamdan uzaklaşmasına rağmen, bireylerin özel alanlarında varlığını büyük ölçüde sürdürmektedir. Diğer yandan kentsel hayata dinî ve modern-seküler düşünce bir arada yaşamaktadır.

Anahtar Kelimeler: