Abstract:

Orta Asya, AB için Çin, Afganistan ve Orta Doğu’ya açılan bir köprü niteliği taşımaktadır. Ayrıca bu bölge AB’nin enerji ithalatı için önemli bir kaynaktır. Orta Asya ülkelerinden AB’ne en çok ihraç edilen ürünlerin başında ham petrol, doğal gaz, metaller ve elyaf[1] gelmektedir. AB ise Orta Asya’ya makine ve ulaşım ekipmanları ile diğer imalat sanayi ürünlerini ihraç etmekte olup bu ürünlerin ticaret hacmi bölge ihracatının yarısına denk gelmektedir. Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GPS), Kazakistan hariç diğer dört Orta Asya ülkesinin AB pazarlarına kolay erişim imkanını sağlamaktadır. Bu çalışmanın amacı AB ve Orta Asya ülkeleri arasındaki karşılıklı dış ticaret ilişkisini ortaya koymaktır. Bu nedenle 1998 (Kırgızistan’ın DTÖ’ne üyeliği baz alınarak)-2017 yıllarına ait yıllık veriler SVAR yönteminden yararlanılarak analiz edilmiştir. Amaç bölgeler arasından ithal ve ihraç edilmekte olan ürünlerin birbirleri üzerine etkilerini saptayabilmektir. Elde edilen ampirik verilere göre en içsel değişkenler ham petrol ve doğal gaz iken en dışsal değişkenler makine ve ulaşım sanayi ekipmanlarıdır. O halde AB’nin ithal enerji bağımlılığı Orta Asya ile olan ticari ilişkilerin asıl sebebidir. Orta Asya ülkeleri ise orta-düzey teknoloji ürünleri bağlamında AB’ye bağımlıdır.

Keywords: