Özet:

Osmanlı Devleti’nde XVIII. yüzyılın başlarından îtibâren görülmeye başlanan ve Sultan III. Selim Dönemi’nde daha bilinçli ve sistemli bir şekilde yürütülen “Batılılaşma” hareketlerinin izleri sosyal, askerî, siyâsî alanda olduğu kadar kültür ve sanat alanında da kendini göstermiştir. Tezhip sanatında klasik kāidelerin kısmen de olsa korunduğu bu dönemde motif, renk, boyama teknikleri ve kullanılan malzemelerde yeni uygulamalar yer bulmuştur. Bununla birlikte devrin Osmanlı sanatkârları, rokoko ve barok üslûplarını olduğu gibi almayıp kendi sanat görüşleriyle harmanlayarak yeniden yorumlamışlar, hattâ sanat tarihçileri tarafından “Türk Rokokosu” olarak adlandırılan üslûpta eserler vermişlerdir. Makaleye konu olan, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphânesi Hazine Bölümü 918 numarada kayıtlı Dîvân-ı Burhân adlı eserin bezemeleri, rokoko üslûbunun tadında ve zarif örneklerindendir. Ayrıca hâtime sayfasında (v.59 a) Reisü’l-Müzehhibân Hâtif Efendi isminin geçmesi -her ne kadar bu eserin müzehhibi olduğuna dâir bir bilgi olmasa da- bu devirde böyle bir sanatkârın var olduğunu göstermesi ve böyle bir unvânın ilk defa karşımıza çıkması açısından da önemlidir.

Anahtar Kelimeler: