Özet:

Osmanlı Devleti; aşiretten beyliğe beylikten devlete devletten imparatorluğa dönüşürken sürekli ilerleme ve gelişme kaydederek çok güçlü bir devlet teşkilatı oluşturmayı başarmıştır. Fakat XVIII. yüzyıl sonlarında zamanla ortaya çıkan bir takım iç ve dış meselelerden dolayı devlet gücünü kaybetmeye başlamış ve akabinde ise çöküş sürecine girmiştir. 28 Mart 1789 yılında Osmanlı tahtına çıkan Sultan III. Mustafa’nın (1757-1774) oğlu olan Sultan III. Selim (1789-1807), Osmanlı Devleti’nin içerisinde bulunduğu sorunları gidermek ve devletin yeniden eski gücüne kavuşabilmesi amacıyla bir takım ıslahat çalışmalarına başlamak istemiştir. Bunun üzerine III. Selim döneminin önemli devlet adamlarından olan Ebubekir Ratıp Efendi’yi Viyana elçiliği görevi ile üç yıllığına 1791 yılında Avrupa’ya göndererek oradaki askeri, idari ve mali teşkilatları hakkında bilgi toplamasını istemiştir. Bu bilgiler ışığında III. Selim ülkenin yönetimi ile ilgili her alanda yenileşmenin gerekliliğine inanmış bir kişi olarak Nizam-i Cedid adı altında Osmanlı Devleti’nin öncelikle askeri, idari, sosyal, eğitim, ekonomik ve diplomatik sahalarda birçok köklü yenilikler yapmaya sürüklemiştir. III. Selim halkı için yapmış olduğu bu yenilikler her ne kadar Osmanlı Devleti’nde bir iyileştirme gösterse de, idari ve sosyal alanlarda varlığını sürdüren bozuklukların tamamen ortadan kaldırılması mümkün olmamıştır. Girişilen bu yenilikler adı altındaki hareketler için kurulan İrad-i Cedid hazinesi için halktan toplanılan yeni vergiler halkı ekonomik sıkıntılara girdirmiştir. Bu ekonomik sıkıntılara daha fazla rıza göstermen halk tepkilerini göstererek yapılan bu yenilikleri istemediklerini belirtmişlerdir. III. Selim kendi halkından bile destek bulamayınca Mayıs 1807 yılında tahttan çekilmek zorunda bırakılmış ve daha sonra öldürülmüştür. İşte bu çalışmada; dönemin birinci ve ikinci el kaynakları ışığında Sultan III. Selim’in Avrupa standartlarında yapmak istediği yenilikleri hangi alanda gerçekleştirdiğine dair alanlar tespit edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: