Özet:

Kur’an-ı Kerim, klasik Türk edebiyatının en temel kaynağıdır. Bu edebiyatın mahsullerinde Kur’an-ı Kerim’in tür, şekil, konu, remiz, mazmun, dil ve üslup bakımından belirleyici tesirleri üzerine birçok ilmî tespit yapılmıştır. Söz konusu ilmî etütlerde şairlerin Kur’an-ı Kerim’den ne şekilde istifade ettikleri de birçok defa ortaya konmuştur. Yalnız, şairlerin Kur’an-ı Kerim’den istifade yolları ifade edilirken ve klasik Türk şiirinde Kur’an-ı Kerim’in belirleyici olduğu türler tasnif edilirken manzum tefsirlere hiç değinilmemiştir. Oysa klasik Türk edebiyatı mahsulleri arasında müstakil bir tür olarak tefsir veya tefsirnâme şeklinde adlandırılmaya müsait bazı eserler vardır. Divanlarda ve mesnevilerde başlıklarına Kur’an-ı Kerim ayetleri kaydedilen ve muhtevaları da söz konusu ayetlerin manasıyla örtüşen manzumelerle karşılaşılmaktadır. Daha da önemlisi tefsir alanında bir eser yazmak amacıyla mahsus telif edilmiş manzum eserler vardır. Ancak, manzum tefsir yazmak kastıyla özelikle telif edilmiş söz konusu müstakil eserlerin klasik Türk edebiyatında yaygın bir tür olduğu söylenemez. Şimdiye kadar tespit edilen eserler sınırlı sayıdadır. Dolayısıyla bu eserlerin sabit veya gelenekselleşmiş bir tarzı da yoktur. Söz konusu eserlerin birkaçı manzum kırk hadis tercümelerine öykünerek yazılmış manzum kırk ayet tefsiridir. Bazısı Fatiha veya İhlas gibi sadece bir surenin tefsiri olmak üzere yazılmıştır. Bazısı Yasin, Mülk ve Nebe surelerinin tefsiridir. Bazısı ise her bir manzumesinde farklı surelerden seçilmiş ayetlerin mevzubahis edildiği eserlerdir.

Anahtar Kelimeler: