Abstract:

ÖZET: Ergenlerde görülen riskli davranışların en önemli sonuçlarından biri büyük ölçüde gençlikte ve yetişkinlikte ölüme, hastalığa, engele, sosyal ve psikolojik problemlere neden olmasıdır. Bu davranışların anlaşılabilmesi adına öncelikle ölçülmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Çalışmada da ergenlik dönemine denk gelen ve riskli davranışların yaygın olarak görüldüğü ortaöğretim dönemindeki öğrencilerin riskli davranışlarını ölçen bir ölçek hazırlanması amaçlanmıştır. Riskli davranışlar antisosyal davranışlar, alkol kullanımı, sigara kullanımı, intihar eğilimi, beslenme alışkanlıkları ve okul terki olmak üzere altı boyutta tanımlanmıştır. Ölçeğin geliştirilmesinde Problem Davranış Kuramı temel alınmıştır. Belirlenen boyutları ölçmek üzere hazırlanan likert tipi ölçek için yapı geçerliği çalışmaları ile iç tutarlık ve test tekrar test güvenirlik katsayıları hesaplanmıştır. Çalışma 2009-2010 eğitim ve öğretim yılında Ankara ve İstanbul İllerinde öğrenimlerine devam eden ortaöğretim öğrencilerinden üç grupla yapılmıştır. Veriler üzerinde yapılan geçerlik ve güvenirlik çalışmaları sonucunda, 1-5 arasında puanlanan, altı boyutta 36 maddenin yer aldığı Riskli Davranışlar Ölçeği geliştirilmiştir. Ölçekte yer alan maddelerden biri tersine puanlanmaktadır. Ölçeğin geçerlik çalışmalarında uzman kanısı, açıklayıcı faktör analizi ve benzeme ölçüt geçerliği yöntemleri kullanılmıştır. Benzeme geçerliliği kapsamında Algılanan Sosyal Destek Ölçeği ile korelasyonları .-10 -.-35 arasında değişmektedir. Ölçeğin güvenirliği için hesaplanan iç tutarlılık katsayısı.70- .91 arasında değişmektedir. Üç hafta ara ile yapılan ölçümler sonucunda ölçeğin test tekrar test güvenirlik katsayısı ise .56- .90 arasında olduğu bulunmuştur.

Keywords: