Abstract:

Biga yarımadası, Türkiye’nin kuzey batısında, kuzeyinde Marmara denizi, batısında Ege denizi ve güneyinde Edremit körfezi ile çevrili bir bölgedir. Anadolu'dan Çanakkale Boğazı yoluy¬la Avrupa yakasına geçiş güzergâhı üze-rinde bulunan Biga bölgesi bu özelliği sebebiyle tarihte önemli olaylara sahne olmuştur. Bu bölgede oluşturulan Biga sancağı, ilk dönemlerde Anadolu Eyaletine bağlı olup, bulunduğu coğrafi konum ve stratejik mevkii sebebiyle Rumeli'ye ve Batı Anadolu'ya hareket eden Osmanlı kuvvetlerinin toplanma ve geçiş yeri olmuştur. Bu çalışmada; Sultan Selim dönemine ait 5 Şubat 1516 tarihli Mufassal Tahrir Defteri, Biga Sancağı’nda yerleşim ve nüfus açısından incelenmiştir. Adıgeçen deftere göre Biga Sancağı, merkez Biga, Balya ve Avlonya, Çan, Ezine-Bazarı, Lâpseki ve Çatal-Bergos kazalarından oluşmuştur. Sancak genelinde 372 köy ve 100 mezra olup köylerden 44’ü boş, 15’i de harap durumdadır. Biga merkez 1077 hane, Bâlya ve Avlonya 1168 hane, Çan 432 hane, Ezine-Bazarı 1057 hane, Lâpseki ve Çatal Bergos 1251 hane, muaflar 534 hane olmak üzere toplam 5519 hane olup tahmini olarak 27595 kişilik nüfus yaşamaktadır. İncelenen deftere göre Biga ve nahiye merkezlerinde gayrimüslim mahalleleri yoktur. Kırsal kesimde ise değişik işlerle uğraşan gayrimüslim yerleşim yerleri ve cemaatler vardır. Sancak genelinde yaşayan gayrimüslimlerin genel sancak nüfusuna oranları % 1.5-2 civarındadır. Genellikle şehir merkezi veya kırsal kesimde yerleşim yerlerinin yakınlarına yerleşmiş, hayvancılıktan sınırlı tarıma kadar çeşitli işlerle uğraşan Yörük cemaatleri tespit edilmiştir. Bu cemaatler vakıf kayıtları hariç, Biga merkezde 103 hane, Biga kırsalında 32 hane, Balya’da 39 hane, Avlonya’da 32 hane, Ezine-Bazarı’nda 76 hane, 42 nefer olarak kaydedilmişlerdir.

Keywords: